Νέα εποχή για τον τοπικό χωρικό σχεδιασμό.
Συζήτηση με αφορμή το επικείμενο πρόγραμμα εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων
Ημερομηνία διεξαγωγής: 07/04/2021
Σημαντική επιστημονική διαδικτυακή συζήτηση (webinar) με θέμα «Νέα εποχή για τον τοπικό χωρικό σχεδιασμό – Συζήτηση με αφορμή το επικείμενο πρόγραμμα εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων» διοργανώνει το ΤΕΕ, με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, την Τετάρτη 7 Απριλίου 2021, στις 6 το απόγευμα.
Αφορμή για την εκδήλωση είναι το εξαγγελθέν και ήδη προγραμματιζόμενο Ειδικό Πρόγραμμα μαζικής εκπόνησης μελετών των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) σε όλη τη χώρα, μαζί με τις εξελίξεις στον θεσμό των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), όπως αυτός προδιαγράφεται στον πρόσφατα ψηφισθέντα Ν. 4759/2020 για τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας.
Η νέα θεσμική πραγματικότητα που διαμορφώνεται, την οποία υποστηρίζει με κάθε τρόπο το ΤΕΕ, αποτελεί την απαρχή ενός φιλόδοξου εγχειρήματος για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και εδαφική οργάνωση σε τοπικό επίπεδο για το σύνολο της Χώρας τα επόμενα χρόνια.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, δήλωσε:
«Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού αλλά και ο θεσμός των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Το ΤΕΕ προσπαθεί, πιέζει και προτείνει συνεχώς λύσεις εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια για να ολοκληρωθεί επιτέλους ο σχεδιασμός σε όλη τη χώρα. Σήμερα φαίνεται ότι υπάρχουν και η πολιτική βούληση και οι πόροι και τα εργαλεία. Οι Έλληνες Μηχανικοί και το ΤΕΕ θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να καταφέρουμε μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια να κάνει η Πολιτεία όσα δεν μπόρεσε επί δεκαετίες. Όσα επιτάσσει η κοινή λογική, ο νόμος και το Σύνταγμα της χώρας: να σχεδιάσουμε το χώρο σε όλη την επικράτεια. Για αυτό συζητούμε επιστημονικά και επαγγελματικά για τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Τώρα, πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα εκπόνησης ΤΠΣ. Και θα κάνουμε γρήγορα περισσότερα. Το ΤΕΕ, ως θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος της Πολιτείας και της Κυβέρνησης, πρωτοστατεί και στηρίζει τόσο τον θεσμό των ΤΠΣ όσο και το πρόγραμμα μαζικής εκπόνησής τους, με τον δυνατόν καλύτερο τρόπο, γρήγορες διαδικασίες, ορθή επιστημονική προσέγγιση και επαγγελματισμό. Μόνο έτσι, και μαζί με τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη που δημιουργούμε στο ΤΕΕ, θα καταφέρουμε όχι μόνο να ολοκληρώσουμε τον σχεδιασμό σε όλη τη χώρα αλλά αυτός να είναι διάφανος, συνολικός και προσιτός σε όλους.»
Σύμφωνα με την Ειδική Επιστημονική Επιτροπή Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Ανάπτυξης του ΤΕΕ που ανέλαβε την πρωτοβουλία για την εκδήλωση, ο εμπλουτισμός των ΤΠΣ με νέα αντικείμενα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η διαχείριση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών, η ενασχόλησή τους με μια σειρά από θέματα όπως οι οριοθετήσεις οικισμών και η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης, οι προβλεπόμενοι μηχανισμοί υποβοήθησης του σχεδιασμού, όπως η σύσταση Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών, η ρυθμιστική ισχύς του επιπέδου σχεδιασμού των ΤΠΣ και η σχέση του με τα ανώτερα επίπεδα χωροταξικού σχεδιασμού και αναπτυξιακού προγραμματισμού, είναι ορισμένα μόνο από τα ζητήματα – προκλήσεις της σύγχρονης θεώρησης και μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ανάπτυξη και διαχείριση του χώρου. Αναγνωρίζοντας τις ανωτέρω προκλήσεις αλλά και το εύρος των ενεργειών που απαιτούνται για την ενεργοποίηση του προγράμματος (όπως νέες προδιαγραφές, σταθερότυπα, διαδικασίες διακήρυξης και ανάθεσης μελετών κ.ά.), το webinar με θέμα «Νέα εποχή για τον τοπικό χωρικό σχεδιασμό – Συζήτηση με αφορμή το επικείμενο πρόγραμμα εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων» αποτελεί μια πρωτοβουλία στο πλαίσιο του διαλόγου μεταξύ της Πολιτείας και της επιστημονικής και επαγγελματικής κοινότητας. Στόχος είναι να αναδειχθούν οι σύγχρονες στοχεύσεις και οι προτεραιότητες στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, και εν τέλει το αποτέλεσμα του σχεδιασμού να ανταποκριθεί στη βιώσιμη ανάπτυξη και ανάκαμψη της χώρας.
Για τη συμμετοχή στον επιστημονικό και επαγγελματικό διάλογο που θα διενεργείται ταυτόχρονα με την εκδήλωση, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να εγγραφούν στη σχετική ιστοσελίδα του ΤΕΕ:
https://web.tee.gr/webinar-nea-epochi-gia-ton-topiko-choriko-schediasmo/
Η εκδήλωση θα διοργανωθεί μέσω της εφαρμογής zoom και οι εγγεγραμμένοι χρήστες θα μπορούν να συμμετέχουν με ερωτήσεις. Οι ενδιαφερόμενοι για την εκδήλωση θα μπορούν να την παρακολουθήσουν και μέσα από τη ζωντανή μετάδοση από τα κανάλια του TEE στο youtube, τα socialmedia και την ιστοσελίδα του ΤΕΕ.
Διοργάνωση: Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος
Οργανωτική / Επιστημονική Επιτροπή: Επιστημονική Επιτροπή Ειδικότητας Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Ανάπτυξης (Ε. Αντωνίου, Ι. Δούνια, Ι. Κόττη, Α. Τασοπούλου, Β. Τσέλιος)
Ημερομηνία διεξαγωγής: 07/04/2021
Ώρα διεξαγωγής: 18.00-20.00Πρόγραμμα – θεματολογία:
18:00-18:05 Εισαγωγή, Αναστασία Τασοπούλου
Δρ. Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Επιμελήτρια ΕΕΕ ΜΧΠΑ18:05-18:15 Χαιρετισμός, Γεώργιος Στασινός
Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος18:15-18:25 Χαιρετισμός, Νίκος Ταγαράς
Υφυπουργός ΠΕΝ18:25-18:45 Ο εκσυγχρονισμός της χωροταξικής και πολεοδομικής πολιτικής και το επικείμενο πρόγραμμα εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων. Σχεδιασμοί, προτεραιότητες και σύγχρονες προκλήσεις, Ευθύμιος Μπακογιάννης
Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ18:45-19:05 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια: Η νέα θεσμική πραγματικότητα μετά τον Ν. 4759/2020, Γεωργία Γιαννακούρου
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος19:05-19:25 Οι επιχειρούμενες θεσμικές αναμορφώσεις και το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων από την πλευρά των μελετητών και της δημόσιας διοίκησης, Λάμπρος Κίσσας
Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ως Εκπρόσωπος του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης19:25-19:55 Ερωτήσεις προς τους ομιλητές από το κοινό
19:55-20:00 Κλείσιμο ημερίδας, Αναστασία Τασοπούλου
-
Γραπτές ερωτήσεις συμμετεχόντων προς ομιλητές, που απαντήθηκαν εκτός του χρόνου διεξαγωγής, λόγω έλλειψης χρόνου.
Ερωτήσεις προς κ. Γεωργία Γιαννακούρου
1 Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της δεσμευτικότητας του σχεδιασμού μέσω των ΤΠΣ και μάλιστα της έγκρισής τους με ΠΔ, λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία των ΖΟΕ; Θα πρέπει να προσέξουμε κάτι κατά την εκπόνηση;H έγκριση των ΤΠΣ με προεδρικά διατάγματα διασφαλίζει κατ’ αρχάς καλύτερη ποιότητα ρυθμίσεων λόγω της επεξεργασίας των σχεδίων π.δ. από το ΣτΕ. Επιπλέον, επιτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών νομικών προβλημάτων που, σε διαφορετική περίπτωση, μπορεί να αναδεικνύονταν εκ των υστέρων, δηλαδή εφόσον οι σχετικές πράξεις προσβάλλονταν μετά την έκδοσή τους με αίτηση ακύρωσης.
Η έγκριση, ωστόσο, των ΤΠΣ με ΠΔ συνεπάγεται και αυξημένες απαιτήσεις εκ μέρους της Διοίκησης κατά την εκπόνηση των σχεδίων, όπως τυποποίηση των σχετικών διαδικασιών, ορολογική ακρίβεια, σαφή διάκριση μεταξύ κατευθυντηρίων προβλέψεων και κανονιστικών ρυθμίσεων που αναπτύσσουν άμεση νομική δεσμευτικότητα, εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις και ρυθμίσεις του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού, έλλειψη αντιφάσεων με αντίστοιχα σχέδια όμορων δημοτικών ενοτήτων. Για τα θέματα αυτά υπάρχουν άλλωστε συγκεκριμένες προβλέψεις στη σχετική νομοθεσία.
Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να διασφαλιστεί ο δυναμικός χαρακτήρας του τοπικού χωρικού σχεδιασμού, ιδίως η δυνατότητα προσαρμογής των ΤΠΣ σε νέα δεδομένα που θα ανακύψουν μετά την έγκρισή τους, πρέπει να οργανωθεί σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής των σχεδίων ώστε να καθίσταται δυνατή η έγκαιρη τροποποίηση/αναθεώρησή τους, σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου, όταν διαπιστωθεί τέτοια ανάγκη.
2 Επειδή το εγχείρημα είναι μεγάλο αν όχι τεράστιο για να διασφαλισθεί η ομοιογένεια των τελικών κειμένων που θα εγκριθούν δεν θα πρέπει να υπάρξει ένας προκαθορισμός από τη Διοίκηση της δομής, διάρθρωσης αλλά και του τρόπου γραφής των ρυθμίσεων που θα περιληφθούν στα νέα ΤΠΣ;
Λόγω του μεγέθους του εγχειρήματος, θα πρέπει να υπάρξει τυποποίηση της διαδικασίας κατάρτισης των σχεδίων, ιδίως με τη σύνταξη οδικών χαρτών (roadmaps), υποδειγμάτων εισηγήσεων, γνωμοδοτήσεων και εγκρίσεων διοικητικών οργάνων, αλλά και υποδειγμάτων για τα σχέδια π.δ. που θα υποβληθούν προς επεξεργασία στο ΣτΕ (ομοιόμορφη διάρθρωση κειμένου, ορολογική ακρίβεια και συνέπεια, κοινά μορφοσυντακτικά πρότυπα κ.ά.)
Ερώτηση προς κ. Λάμπρο Κίσσα
Αναφέρατε στην εισήγησή σας, πως ενδεχομένως να υπάρξει πρόβλημα κατά την διάρκεια εκπόνησης ενός ΤΠΣ, λόγω των αυτοδίκαιων άρσεων απαλλοτριώσεων, για ακίνητα που σύμφωνα με τα υφιστάμενα σχέδια προορίζονται για ΚΧ ή ΚΦ. Μπορείτε εν συντομία να μας το επεξηγήσετε ή εάν μπορείτε να μας δώσετε και κάποιο παράδειγμα;Η αναγραφή στο άρθρο 88 πως, η απαλλοτρίωση, ¨αίρεται αυτοδικαίως εάν παρέλθουν….., προβληματίζει, αυτοδικαίως, και τους μελετητές αλλά και τους επιβλέποντες.
Και αυτό γιατί τινάζει στον αέρα τους Κοινωφελείς Χώρους όπως και τους Κοινόχρηστους Χώρους, των υφισταμένων σχεδίων, δημιουργώντας πολλά κενά στον αστικό σχεδιασμό.
Ουσιαστικά, ο μελετητής, προκειμένου να δημιουργήσει ένα ΤΠΣ, πριν σχεδιάσει το οτιδήποτε, θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων, πρώτα από όλα δηλαδή, ποια ακίνητα μπορούν αυτοδικαίως να άρουν την απαλλοτρίωση τους. Και εδώ προκύπτουν ένα σωρό ζητήματα, σχετικά με το ιδιοκτησιακό, τον προγραμματισμό των ΚΧ, ΚΦ, κλπ.Βεβαίως και το άρθρο 88, έρχεται να λύσει προβλήματα χρόνων που έχουν δημιουργηθεί με απαλλοτριωμένες ιδιοκτησίες που δεν έχουν αποζημιωθεί, πλην όμως, θεωρώ πως, η προϋπόθεση για την άρση της απαλλοτρίωσης, θα πρέπει απαραίτητα να προϋποθέτει και σχετική αίτηση από τον θιγόμενο ιδιοκτήτη.
Διαφορετικά, αφενός μεν σχεδόν το σύνολο των μη συντελεσμένων απαλλοτριώσεων κοινοχρήστων χώρων θα βρεθούν σε καθεστώς άρσης, αφετέρου δε το σύνολο σχεδόν των πράξεων αναλογισμών/πράξεων εφαρμογής (με το Ν. Δ/γμα του `23) θα καταστούν ανεφάρμοστες. Ας μην ξεχνάμε πως, ένας χώρος, όπως π.χ. μια Πινακοθήκη, μπορεί να ανήκει χωρικά, ως ΚΦ, σε έναν δήμο, πλην όμως την «απολαμβάνουν» και μη δημότες. Όπως ένα πάρκο, που είναι ΚΧ, κλπ.Θα πρέπει να καθορίζονται ρητά τα δικαιολογητικά και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την εκκίνηση της διαδικασίας, όπως τίτλοι ιδιοκτησίας, η προβλεπόμενη έκθεση ελέγχου τίτλων του άρθρου 32 του Ν.4067/2012, καθώς και τοπογραφικό διάγραμμα, στο οποίο θα απεικονίζεται η πολεοδομική και νομική κατάσταση της υπό άρση ιδιοκτησίας, το οποίο θα συνοδεύει την προβλεπόμενη συνοπτική περιγραφή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης.
Η παραπάνω ρύθμιση του άρθρου 88, δεν είναι καθαρή ή καλύτερα θα πρέπει να την προσέξουμε και σε σχέση με το άρθρο 92, παρ.2.γ. και το επιχειρησιακό σχέδιο του Δήμου (στο οποίο θα πρέπει να εμφανίζονται χρονοδιαγράμματα σε όλες τις φάσεις εκπόνησής του), όπως αυτό προβλέπετε από το νόμο.
Επίσης, θα πρέπει για τις εισφορές σε χρήμα, των σχετικών άρθρων του Ν. 1337/83 (όπως ισχύει), να προβλεφθεί, με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο, η δημιουργία ενός ιδιαίτερου ταμείου σε κάθε ΟΤΑ (η οποία και προβλέπονταν, αλλά σχεδόν σε κανέναν ΟΤΑ δεν συστήθηκε), για την υλοποίηση των πολεοδομικών σχεδίων, τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων (ΚΧ), κλπ, στην
Πολ. Ενότητα για την οποία εισπράττονται. Συνήθως, οι εισφορές μιας Π.Ε. καταλήγουν να γίνονται …ασφαλτοστρώσεις ή παιδικές χαρές, σε άλλες Π.Ε.Ως παράδειγμα, μπορώ να αναφέρω το εξής:
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, βάσει του υπάρχοντος σχεδίου έχει μια έκταση, που χαρακτηρίζεται και προορίζεται για «Πανεπιστημιακές Χρήσεις – Εκπαίδευση».
Ένα κομμάτι από το σύνολο της παραπάνω έκτασης ανήκει στον Δήμο, ένα κομμάτι σε ιδιώτες, κλπ.Ο Δήμος Βόλου, επικαλείται το νέο νόμο για τις απαλλοτριώσεις και μετά από σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (κατά πλειοψηφία), προχωρά την διαδικασία της αυτόματης άρσης της απαλλοτρίωσης, ζητώντας την τροποποίηση του σχεδίου, προκειμένου να καταστεί οικοδομήσιμη η ιδιοκτησία του.
Το παραπάνω «τινάζει στον αέρα» τον προγραμματισμό του Παν/μίου Θεσσαλίας, το οποίο έχει προχωρήσει την διαδικασία για την εξαγορά (μέσω της αποζημίωσης) των ιδιοκτησιών που ανήκουν σε ιδιώτες και δημιουργεί μια «τρύπα» στον «εκπαιδευτικό τομέα» που είχε δημιουργήσει ο μελετητής, μέσω του υφισταμένου σχεδίου πόλης.Τέλος, προτείνω να εξεταστεί, σε συνεργασία με τους ΟΤΑ, η δυνατότητα δανειοδότησης των ΟΤΑ, εάν έχουν κυρωμένη πράξη εφαρμογής, πριν παρέλθει η δεκαπενταετία από την έγκριση του σχεδίου, προκειμένου να υπάρξει προγραμματισμός για τη χρηματοδότη των απαλλοτριώσεων.