Δελτίο Τύπου ΤΕΕ: 04/04/2025

Στις 7-9 Απριλίου το 4ο Διεθνές Συνέδριο TMM-CH: Η επιστημονική καινοτομία, οι ψηφιακές τεχνολογίες και η πολυμερής συνεργασία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

Με επίκεντρο την προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς μέσω της επιστημονικής καινοτομίας, των ψηφιακών τεχνολογιών και της πολυμερούς συνεργασίας, πραγματοποιείται στις 7-9 Απριλίου, το 4ο Διεθνές Συνέδριο TMM-CH (Transdisciplinary Multispectral Modelling and Cooperation for the Preservation of Cultural Heritage) για την Αντιμετώπιση Παγκόσμιων Προκλήσεων που διοργανώνει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών.

Την έναρξη του συνεδρίου αναμένεται να κηρύξει ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Παναγιώτης (Τάκης) Θεοδωρικάκος, και να απευθύνουν χαιρετισμό ο Αντιπρύτανης του ΕΜΠ Εμ. Βαρβαρίγος και ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν επίσης εκπρόσωποι της Κυβέρνησης και φορέων καθώς και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου και του Πατριάρχη Ιεροσολύμων, ευρωπαϊκών και διεθνών φορέων. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου με Πρόεδρο την Α’ Αντιπρόεδρο της ΔΕ του ΤΕΕ και Ομότιμη Καθηγήτρια του ΕΜΠ Αντωνία Μοροπούλου, θα διεξαχθούν συζητήσεις με τη συμμετοχή διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων, ενώ θα παρουσιαστεί και πλούσιο ερευνητικό έργο.

Οι τελευταίες εξελίξεις στην έρευνα και την καινοτομία προσδιορίζουν νέες τάσεις για την οικοδόμηση μιας διεπιστημονικής προσέγγισης στη διατήρηση και την ολιστική ψηφιακή τεκμηρίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η παρουσίαση αυτών των νέων πολιτισμικών επιταγών θα επιχειρηθεί στο 4ο TMM-CH. Ειδικότερα, τα θέματα που θα αναδειχθούν αφορούν:

• Τα εμβληματικά έργα ως πηγή καινοτομίας, διεπιστημονικότητας και πολυμερούς συνεργασίας
• Η ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, τους φυσικούς και τους πανδημικούς κινδύνους και η βιοασφάλεια
• Η καινοτόμος εκπαιδευτική προσέγγιση για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς
• Οι προηγμένες μη καταστροφικές τεχνικές για διάγνωση, δομική ακεραιότητα, επανασχεδιασμό και παρακολούθηση μνημείων, υποδομών, κατασκευών
• Η ψηφιακή κληρονομιά: μια ολιστική προσέγγιση
• Η τεχνητή νοημοσύνη στην πολιτιστική κληρονομιά
• Η Ιστορία – Αρχαιολογία – Αρχαιομετρία – Αρχαιογενετική
• Γεφύρωση των φορέων της πολιτιστικής κληρονομιάς με την τέχνη, την επιστήμη και τη βιομηχανία
• Διάλογος μεταξύ θρησκευτικών μνημείων, έργων συντήρησης και αξιών
• Διεπιστημονικός διάλογος για την Παγκόσμια Κληρονομιά σε κίνδυνο, σε συνθήκες σύγκρουσης
• Πράσινη και γαλάζια συμφωνία για την τοπική και περιφερειακή αειφόρο ανάπτυξη
• Ιστορικές πόλεις και κέντρα: Νέα στρατηγική επανάχρησης και διατήρησης με εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας
• Τουρισμός, αειφόρος τοπική ανάπτυξη με ανάδειξη και αξιοποίηση του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος
• Διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με αντιμετώπιση των ενεργειακών προκλήσεων
• Η δημιουργική και διεπιστημονική πρωτοβουλία του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus
• Επαναπροσδιορισμός του κόσμου σε συνθήκες σύγκρουσης, μέσω του πολιτισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης.

Έναρξη προγράμματος «Εύλογον»

Εξάλλου, το 4ο Διεθνές Συνέδριο TMM-CH αποτελεί δράση στο πλαίσιο του προγράμματος «Εύλογον» που στοχεύει στη δημιουργία μιας ολιστικής σχέσης της κοινωνίας με την πολιτιστική κληρονομιά και τη διάχυση της έρευνας στο πλαίσιο της διεπιστημονικής συνεργασίας.

Η εναρκτήρια σύσκεψη εργασίας του προγράμματος και η εναρκτήρια συνάντηση συντονισμού του συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν την Πέμπτη 3 Απριλίου στο ΤΕΕ και υλοποιείται με την έγκριση από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας. Αντικείμενο του «Εύλογον» είναι η αξιοποίηση των δεδομένων που έχουν προκύψει από τις έρευνες, τις μελέτες και τα έργα αποκατάστασης μεγάλων μνημείων του Χριστιανισμού με τη συμβολή του ΕΜΠ καθώς και η διάχυση των αξιών τους σε διάλογο με την κοινωνία. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τα έργα αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα, της Αγιά-Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη, της Ιεράς Μονής Παναγίας Βαρνάκοβας στην Ορεινή Ναυπακτία.

Παρών στην εναρκτήρια συνεδρίαση του προγράμματος ήταν και ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας Τάσος Γαϊτάνης, ο οποίος έκανε λόγο για ένα πολύ σημαντικό και σπουδαίο έργο που γίνεται με τη έγκριση του Υπουργού Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκου. «Το έργο έχει ιδιαιτερότητες, αφορά χριστιανικά μνημεία που είναι παγκόσμια μνημεία και έχουμε υποχρέωση να αναδεικνύουμε αλλά είναι και η διεπιστημονική συνεργασία, θετικών και θεωρητικών επιστημών που έχει πρωτοτυπία και καινοτομία» υπογράμμισε. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι μπορούν να ξεκινήσουν καινοτόμες μέθοδοι από τέτοιες συνεργασίες καθώς και ισχυρά επιστημονικά αποτελέσματα και θα ενισχύσουν τη θέση της Ελλάδας σε αυτό το πεδίο. «Οι διεπιστημονικές συνεργασίες πάντα έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς πηγαίνουν τα πράγματα πιο μπροστά, πολύ πιο γρήγορα» πρόσθεσε και τόνισε ότι «η επιστήμη έχει σημασία στην διπλωματία, και το Εύλογον είναι καλό παράδειγμα ότι πολιτισμός και επιστήμη ενώνει τους λαούς και η χώρα μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην επιστημονική και πολιτιστική διπλωματία».

Η επιστημονική υπεύθυνη του έργου, Α’ Αντιπρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ Αντωνία Μοροπούλου αναφερόμενη στα τρία αυτά σημαντικά έργα και κυρίως στην αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου, σημείωσε ότι «η καινοτομία ψηφιακών υποβάθρων μας επιτρέπει να μιλάμε για διεπιστημονική μεθοδολογία και να μπορούμε να την παρουσιάζουμε εύληπτα, ενώ λειτούργησε ως μοντέλο για να συζητούμε και με άλλες ειδικότητες και δημιούργησε τη βάση της υπέρ διεπιστημονικότητας».

Ως προς τα αποτελέσματα που θα παραχθούν στο πλαίσιο του Εύλογον, η κ. Μοροπούλου σημείωσε ότι μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται:

• έκδοση και επιμέλεια βιβλίων και videos τα οποία θα τεκμηριώνουν και αναλύουν την αποκατάσταση και ανάδειξη των αξιών εμβληματικών μνημείων του Χριστιανισμού,
• δημιουργία Ψηφιακού Αποθετηρίου δεδομένων των Εμβληματικών Έργων στο οποίο θα αναρτώνται σχετικές μελέτες και δεδομένα,
• τυποποίηση πρότυπων Διεργασιών της ολιστικής προσέγγισης για την προστασία και αποκατάσταση εμβληματικών μνημείων,
• ανάπτυξη μεθοδολογίας και οδικού χάρτη για την ανάπτυξη κέντρου ικανοτήτων για την προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
• ανάπτυξη ανοικτών εργαστηρίων για την επίδειξη και εκπαίδευση τοπικά για την παρακολούθηση και αειφόρο διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Έκανε επίσης ιδιαίτερη αναφορά καθιέρωση ενός Υπερ-Επιστημονικού Διαλόγου θετικών και τεχνικών επιστημών σε φόρουμ και διεθνή συνέδρια.

«Τα μνημεία μας μιλούν μέσα από την ιστορία, τις αξίες τους και του τρόπου σύνδεσής τους με την κοινωνία»

Η κ. Μοροπούλου, μιλώντας για το πρόγραμμα «Εύλογον» και μέσα από την εμπειρία των έργων αποκατάστασης σε εμβληματικά μνημεία του Χριστιανισμού, προσέδωσε μία επιπλέον σημασία. «Τα μνημεία μας μιλούν μέσα από την ιστορία τους, τις αξίες τους και τον τρόπο που συνδέεται η κοινωνία και τι προσβλέπει η κοινωνία από αυτές τις αξίες» σημείωσε χαρακτηριστικά, φέρνοντας ως παράδειγμα το άνοιγμα του Πανάγιου Τάφου για το έργο της αποκατάστασης και το ενδιαφέρον που προσέλκυσε παγκοσμίως, 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, ξεπερνώντας τα όρια του χριστιανισμού.  «Τα μνημεία μιλάνε ευρύτερα στην ανθρωπότητα, όχι μόνο στην πίστη που εκπροσωπούν» πρόσθεσε.

Από την πλευρά του, ο Κωνσταντίνος Ζορμπάς, Γενικός Διευθυντής της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, έκανε λόγο για την ανάγκη της διεπιστημονικής προσέγγισης ανάμεσα σε επιστήμη και χριστιανισμό, θέτοντας ως ζητούμενο το «πώς τα εμβληματικά μνημεία να αποτελέσουν τόπο διαλόγου και κοινωνικής συνοχής με τοπικές κοινωνίες».

Ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Επιστήμης Υλικών, Θεόδωρος Ματτίκας έκανε λόγο για ένα «δύσκολο έργο με συγκεκριμένους στόχους, και αυτό κάνει το έργο ενδιαφέρον και θα είναι μεγάλη η συνεισφορά του». Ως προς τον ρόλο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τόνισε ότι «εμπλέκεται στην αρχαιολογική τεκμηρίωση, τη μη καταστροφική έρευνα, και ένα τρίτο κομμάτι που αφορά το αρχαίο DNA, την ανάλυση και τη βιοπληροφορική».

Σε ό,τι αφορά τον συγκεκριμένο τομέα, ο Χρήστος Καραπιπέρης, αντιπρόεδρος της DNA Sequence, προσέφερε την αρχαιογενομική προσέγγιση στο έργο στην Ιερουσαλήμ, αναφέρθηκε στη σημασία της δημιουργίας ενός μικροβιακού χάρτη που θα λειτουργήσει ως βάση «για να δούμε αν στη διάρκεια του χρόνου έχουμε αλλαγές» κάτι, που όπως τόνισε, θα αποτελέσει σημαντική παρακαταθήκη του έργου. Κατά τον ίδιο, αποτελεί «ιδιαίτερη πρόκληση πώς θα μιλήσουμε στον κόσμο γι’ αυτά τα αποτελέσματα και όχι μόνο στους επιστήμονες. Να χτίσουμε κάποιες ιστορίες προσιτές στον κόσμο».

Η Ελένη Ζυμή Αναπληρώτρια καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, έκανε αναφορά στο Αποθετήριο καθώς «θα εξασφαλίσει την ψηφιακή ορατότητα των μνημείων που είναι απαραίτητη». Σύμφωνα με την ίδια, σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της αρχαιομετρίας, στόχος «είναι η ανάδειξη ιστορίας των μνημείων μέσω των σύγχρονων εφαρμογών».

Η Αρχαιολόγος Μαρία Κυλάφη από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, σημείωσε ότι το πρόγραμμα ανεβάζει τον πήχη καθώς «τοποθετεί την πολιτιστική κληρονομιά στην νέα εποχή, στην ψηφιακή πληροφορία και στο άνοιγμα στο κοινό».

Η Λιάνα Αναγνωστάκη. Διευθύντρια Διεθνών Σχέσεων & Θεμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, υπογράμμισε τη συμμετοχή και τη στήριξη του ΤΕΕ στο ανώτατο επίπεδο του Προέδρου Γιώργου Στασινού και της Α’ Αντιπροέδρου στη ΔΕ Αντωνίας Μοροπούλου. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην κύρια συνεισφορά στο κομμάτι του Εθνικού Δικτύου «εκεί που το ΤΕΕ μπορεί να διασφαλίσει διάχυση της πληροφορίας σε όλο τον τεχνικό κόσμο» και σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς είναι μέλος σε περισσότερους από 25 διεθνείς οργανισμούς μηχανικών. «Η προστιθέμενη αξία της συμμετοχής του ΤΕΕ είναι ότι σε αυτή τη φάση έχει μία ωριμότητα σε σχέση με τον ψηφιακό μετασχηματισμό της κατασκευαστικής κοινότητας με πλήθος έργων και πρωτοβουλίες» σημείωσε.

Η Βασιλικη Γεωργιαδου Διευθύντρια και Πρόεδρος ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), επισήμανε ότι «η γνώση πρέπει να επιστρέψει στην ίδια την κοινωνία, να οσμιστούμε και να αντιληφθούμε τις ανάγκες της κοινωνίας». Ρόλος του ΕΚΚΕ θα είναι η αποτύπωση της σημασίας που έχει για την κοινωνία το διεπιστημονικό έργο που αφορά στην αναστήλωση πολιτιστικών μνημείων, όπως εξήγησε, καθώς «τα θρησκευτικά μνημεία είναι μνημεία του πολιτισμού μας».

Στην εναρκτήρια σύσκεψη συμμετείχαν επίσης από την ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ, οι: Κυριάκος Λαμπρόπουλος, επ. καθηγητής της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, οι καθηγητές της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών Τάσος και Νίκος Δουλάμης και οι επιστημονικοί συνεργάτες Νίκος Μορόπουλος, Ιωάννα Μικρού, Δημήτρης Ψαρρής, Κατερίνα Δελέγκου, Στέργιος Ρουμελιώτης, Αναστασία Βυθούλκα. Από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ο καθηγητής του τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας Χρήστος Σταυράκος, υπεύθυνος για τον αντίστοιχο τομέα του έργου και οι επιστημονικοί συνεργάτες Δρ  Δημήτρης Έξαρχος και Φανή Λυτάρη. Από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως η Ελένη Αγγελακοπούλου, Χημικός Μηχανικός. Από το ΕΚΚΕ, οι Έφη Ιωάννου, Μάρθα Μπαφέτη, Μαρία Τοπάλη, Μαγδαληνή Τσεβρένη, Απόστολος Λινάρδης, Πολυξένη Δημητροπούλου, Ειρήνη Κοσμά, Αλεξάνδρα Θεοφίλη.

20250404_dt_tee_4o_synedrio_tmm_ch_moropoulou_proanaggelia_kickoff_meeting_programma_eylogon