Ο …Φειδίας του 15ου Γυμνασίου-Λυκείου Αθήνας

Μια από τις ύψιστες διακρίσεις, το Διεθνές Βραβείο Feltrinelli, που απονέμεται από τις παλαιότερες (ιδρύθηκε το 1603) και εγκυρότερες επιστημονικές ακαδημίες, την Accademia Nazionale dei Lincei της Ρώμης, απονεμήθηκε στον καθηγητή Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Μανόλη Κορρέ για τη συνολική του προσφορά στον τομέα της αρχαιολογίας και των αναστηλώσεων και ειδικότερα, όπως τονίστηκε κατά την απονομή, γιατί το έργο του συνδυάζει «την αναστήλωση με πρωτότυπη αρχαιολογική και αρχιτεκτονική έρευνα».

Ο Μανόλης είναι ο πρώτος Έλληνας που έλαβε αυτό το βραβείο, το οποίο απονέμεται μια φορά στα πέντε χρόνια και στις λίστες αυτών που το έχουν λάβει περιλαμβάνονται εξέχουσες προσωπικότητες, όπως οι Ντίνου Αντεμεστεάνου, o Τσεζάρε Μπράντι, ο Φερντινάντο Καστανιόλι και ο Γαλιλαίος !

Δεν είναι η πρώτη διεθνής διάκριση για τον Μανόλη. Έχει λάβει πολλές τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το Χάλκινο Μετάλλιο Ακαδημίας Αθηνών, το Αργυρούν Μετάλλιο της Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής των Παρισίων (Academie d’ Architecture de Paris), τον Ταξιάρχη Τάγματος του Φοίνικος. Και θέλω να ελπίζω ότι πολλές άλλες έπονται, για τον εξέχοντα επιστήμονα και – κυρίως – άνθρωπο. Τον πεισματάρη Κορρέ, το σπάνιο αυτό άτομο, που στα πολύ νεανικά του χρόνια, …γύρισε την πλάτη στον «στεγνό» τρόπο διδασκαλίας του ελληνικού σχολείου και τράβηξε τον ανήφορο, με ένα δίχως προηγούμενο πάθος, ως την Ακρόπολη, βάζοντας ως στόχο να …ξαχτίσει τον Παρθενώνα, τον οποίο κάτι ο Μοροζίνη, κάτι μερικοί άλλοι νεότεροι και δικοί μας …«μοροζίνηδες», τον είχαν καταντήσει ερείπιο.

Θέλω να ελπίζω, ότι οι διεθνείς και πανάξιες διακρίσεις, έχουν στεγνώσει για τα καλά τα δάκρυα που έχυσε στην πρώτη λυκείου, όταν η απερίγραπτη καθηγήτρια, με μια κίνηση του χεριού, πέταξε στο πάτωμα της αίθουσας διδασκαλίας τον Παρθενώνα που είχε με τεράστιο κόπο, ιστορική προσήλωση και πολύ μεράκι, κατασκευάσει ο Μανόλης στις ελεύθερες ώρες του, ως έργο ξυλογλυπτικής, αποτυπώνοντας και τις βλάβες που είχε υποστεί και τις αποκαταστάσεις που χρειαζόταν το παγκόσμιο αυτό μνημείο. Το είχε κουβαλήσει στο σχολείο μέσα σ’ ένα χαρτοκιβώτιο γνωστής βιομηχανίας κονσερβοποιημένου γάλακτος, στο ίδιο έβαλε τα κομμάτια του έργου του που τον βοήθησαν να μαζέψει οι συμμαθητές του. Δεν ξέρω αν εκείνο τον Παρθενώνα τον αποκατέστησε και τον έχει ακόμη, ξέρω, όμως, ότι τον άλλο, τον αυθεντικό, κυριολεκτικά τον έσωσε, αφού χρειάστηκε να περάσει δια …πυρός (υπουργείου) και σιδήρου (που είχε ενσωματωθεί στα μάρμαρα !).

Τον ξανάχτισε, στην κυριολεξία «πετραδάκι-πετραδάκι», γιατί ο Μανόλης είχε την …πετριά του, ευτυχώς για την Ακρόπολη των Αθηνών και για όλους εμάς. Κι επιπλέον αδυναμία στα χαρτοκιβώτια της γαλακτοβιομηχανίας, όπου συγκέντρωνε τα άπειρα «χαλίκια» που συνέλεγε από τον βράχο της Ακρόπολης, αν θυμάμαι καλά, το καθένα μέσα σε ένα χαρτάκι, όπου έγραφε τα στοιχεία: που ακριβώς το βρήκε, από ποιο ακριβώς σημείο του Παρθενώνα – και όχι μόνο – υπέθετε ότι είχε εκτιναχθεί, εξαιτίας των συστολών και διαστολών των άστοχων υλικών που είχαν χρησιμοποιηθεί κατά τις παλαιότερες απόπειρες αναστήλωσης, αλλά και της κλιματικής επίδρασης, κ.α.

Μια συλλογή υπερπολίτιμη και πρόλογος ενός έργου ζωής, ανεπανάληπτου. Μια συλλογή που διαρκώς και από τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου πλούτιζε, συγχρόνως με την εκπληκτική γνώση των μνημείων, τις ημέρες που την κάμε «κοπάνα» από το σχολείο. Άλλοτε για να πάμε, στα μπιλιάρδα, τα «φλιπεράκια» και τις καφετέριες που είχαν πρωτοεμφανιστεί στη Φωκίωνος Νέγρη και την πλατεία Βικτωρίας (Κολωνάκι δεν υπήρχε ακόμη), κι άλλοτε γιατί μας καλούσε το πολιτικό μας υποσυνείδητο στις μεγάλες συγκεντρώσεις για το «1-1-4» και το «προίκα στην Παιδεία 15%», στο κέντρο της Αθήνας. Σε κάποιες συγκεντρώσεις ο Μανόλης είχε έρθει, στις καφετέριες και τα μπιλιάρδα ποτέ, ξέκοβε από όλους μας και τραβούσε πάντα στην Ακρόπολη, με ένα σκοπό: να μαζέψει τα κομμάτια των μνημείων που «κάποτε θα τα βάλω στη θέση τους» έλεγε, την ίδια εποχή που η μάνα του, κάθε δυο και τρεις, λάβαινε πρόσκληση από τους καθηγητές – και ιδίως τον ανεκδιήγητο λυκειάρχη με τα προ ώρας χουντικά του ξεσπάσματα – για να την ενημερώσουν πως ο γιος της πήγαινε στα μαθήματα από το κακό στο χειρότερο. Διορατικότητα μηδέν!

Όταν ο Μανόλης Κορρές είχε βάλει ένα στόχο: να μπει στην Αρχιτεκτονική και μόνο σ’ αυτή, θεωρώντας την ως προϋπόθεση για τις σπουδές στην αρχαιολογία, ώστε να «παντρέψει» τις δυο επιστήμες, που άνευ αυτών, δεν σκόπευε να «βάλει χέρι» στα μνημεία. Όπως τα προγραμμάτισε έκανε τα βήματα της ζωής του, παρόλα τα εμπόδια που επιχείρησαν να βάλουν ορισμένοι και συγκεκριμένοι (καθηγητές και ανώτατοι υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού) στη διαδρομή, αποτυγχάνοντας γιατί προσέκρουσαν στο ακαταμάχητο πείσμα του Μανόλη και το μεγάλο όραμά του …Φειδία των σχολικών μας χρόνων.

Γιατί έτσι τον είχαμε αποκαλέσει κάποιοι από τους συμμαθητές εκείνα τα χρόνια, πιστεύοντας ακράδαντα ότι το υπερβολικά λιανό παιδί, δεν πρόκειται να βάλει «δράμι» λίπος πάνω του, γιατί ήσυχος δεν θα καθίσει ούτε μια ημέρα.

Πάει μισός αιώνας από τότε. Mας δικαίωσε, τον ευχαριστούμε.

Γιώργος Καραλής