Το ΕΜΠ αναστηλώνει τον Πανάγιο Τάφο

Η καινοτόμος αναστήλωση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα παρουσιάστηκε πρόσφατα από τη Διεπιστημονική Ομάδα του Ε.Μ.Π., αποτελούμενη από την υπεύθυνη του Προγράμματος Καθηγήτρια της Σχολής Χημικών Μηχανικών κ. Α. Μοροπούλου, τον τ. Καθηγητή της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών κ. Μ. Κορρέ, τον Καθηγητή της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών κ. Α. Γεωργόπουλο και τον Καθηγητή της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών κ. Κ. Σπυράκο.

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Α.Θ.Μ., τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, κ.κ. Θεόφιλο, τον Πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κ. Ι. Γκόλια, τον Πρόεδρο κ. Γ. Χρήστου και το Δ.Σ. της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων.

Όπως τόνισε η Α.Θ.Μ., ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, κ.κ. Θεόφιλος, «η διεπιστημονική μελέτη συνετέλεσε, ως γνωστό, τα μέγιστα στη μη παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης των προσκυνητών, των προσερχομένων από τα πέρατα της γης επί καθημερινής βάσης, στον Πανάγιο Τάφο. Το παλαίφατο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, ευρισκόμενο σε πλήρη συνεργασία με τις δύο συνέταιρες Χριστιανικές κοινότητες, ήτοι των Φραγκισκανών και των Αρμενίων, ανέλαβε την πρωτοβουλία προγραμματικής συμφωνίας με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σήμερα έχουμε την τιμή να δηλώσουμε ότι το εγνωσμένο πλέον ενδιαφέρον της Ελληνική Πολιτείας, και δη του Πρωθυπουργού της Ελλάδος, κ. Αλέξη Τσίπρα, καθώς και ελληνικών και διεθνών εγκρίτων φορέων, δρομολογεί, με την παρουσίαση της μελέτης, την υλοποίηση του έργου συντήρησης και αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου».

Ήδη η Τράπεζα Αττικής ως Μέγας Χορηγός παρέχει τις σκαλωσιές που θα στηθούν πριν το Πάσχα στο Πανάγιο Τάφο, ενώ η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος εξετάζει το ενδεχόμενο ένταξης του έργου στην Πλατφόρμα Crowdfunding. Το Διεθνές Ταμείο Μνημείων, World Monument Fund, παρίστατο μέσου εκπροσώπου του και έχει ήδη εκφράσει το ενδιαφέρον του να συμβάλει στο έργο.

Ο Πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, καθηγητής Ιωάννης Γκόλιας, υπογράμμισε ότι «το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο επιβεβαιώνοντας ότι σημαντικός πυλώνας της αποστολής του είναι η κοινωνική αλλά και εθνική προσφορά, προχώρησε στην εκπόνηση ενός καινοτόμου «Ολοκληρωμένου Προγράμματος Συντήρησης και Αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα», από Διεπιστημονική Ομάδα. Το έργο είναι εμβληματικό και αφορά σε ένα κορυφαίο μνημείο  με παγκόσμια ακτινοβολία. Με την πρωτοβουλία του αυτή το Ε.Μ.Π. συμβάλλει στην προστασία μιας παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς με μοναδική σημασία για τον Χριστιανισμό και τον Ελληνισμό. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο θα συνεχίσει με την ίδια ευαισθησία να είναι παρόν όπου η επιστημονική του εγκράτεια μπορεί να συνεισφέρει  στην επίτευξη των κοινωνικών και εθνικών στόχων της Πολιτείας».

Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση της μελέτης από την κ. Μοροπούλου και τους καθηγητές κ. Γεωργόπουλο, κ. Κορρέ και κ. Σπυράκο, που –μεταξύ άλλων- υπογράμμισαν:

«Η διεπιστημονική ομάδα πλαισιωμένη από 30 περίπου καθηγητές και συνεργάτες 5 Σχολών και 7 Εργαστηρίων του ΕΜΠ εκπόνησε ολοκληρωμένη έρευνα για την τεκμηρίωση, τη διάγνωση της παθολογίας του Ιερού Κουβουκλίου και την πρόταση συμβατών επιτελεστικών και αειφόρων υλικών και επεμβάσεων συντηρήσεως, ενισχύσεως και αποκαταστάσεως του Ιερού Κουβουκλίου.

Η διεπιστημονική ομάδα δηλώνει παραστάτης στο έργο με τη συνεχή τεκμηρίωση, διάγνωση και αναπροσαρμογή της μελέτης ασκώντας την υψηλή επιστημονική επίβλεψη κατά τη διάρκεια του έργου και εγκαινιάζοντας μια νέα δυναμική εφαρμογής της καινοτομίας στα έργα προστασίας των Μνημείων.

Η υλοποίηση του έργου έχει σχεδιαστεί ώστε να μην παρεμποδίζει την προσκυνηματική και λατρευτική λειτουργία του Παναγίου Τάφου. Με την εγκατάσταση του Διεπιστημονικού εργαστηρίου στον Πανάγιο Τάφο, το εργοτάξιο θα καταστεί και διεθνές κέντρο εκπαίδευσης και έρευνας στην καινοτομία προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο Πανάγιος Τάφος, ιερό μνημείο και προσκύνημα, θα καταστεί ένα μεγάλο Σχολειό για όλη την ανθρωπότητα».

Ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Αριστείδης Μπαλτάς, τόνισε ότι «η πρωτοβουλία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων με τη σύμφωνη γνώμη και παρουσία στη Αθήνα των ηγετών των Χριστιανικών Κοινοτήτων του Παναγίου Τάφου, του Κουστωδού του Τάγματος των Φραγκισκανών και του Πατριάρχη των Αρμενίων, δίνει το στίγμα και την προοπτική της συνεννόησης του Χριστιανικού Κόσμου. Η πρωτοβουλία και η συνεννόηση αυτή με τη συμβολή του Ε.Μ.Π. δημιουργεί την ευκαιρία να συντρέξουν οι απαραίτητες τεχνικές προϋποθέσεις για την προστασία του Παναγίου Τάφου με την ανάδειξη των αξιών και της σημασίας του. Η υποδειγματική διεπιστημονική έρευνα του Ε.Μ.Π. καταθέτει την καινοτόμο τεχνογνωσία και τεχνολογία που απαιτεί η ολοκληρωμένη διάγνωση, αλλά και η συμβατή, επιτελεστική και αειφόρος προστασία των Μνημείων. Ο Έλληνας πρωθυπουργός με την παρουσία του στα Ιεροσόλυμα στις 27 Ιανουαρίου 2016 στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η μελέτη του ΕΜΠ, ενώπιον του Πατριάρχη Ιεροσολύμων, εξεδήλωσε το ενδιαφέρον του για την υποστήριξη όλων των απαραιτήτων ενεργειών για την υλοποίηση του έργου. Το ΕΜΠ με τη συνδιοργάνωση αυτής της εκδήλωσης δηλώνει παραστάτης στο έργο με τη συνεχή τεκμηρίωση, διάγνωση και αναπροσαρμογή της μελέτης κατά τη διάρκεια του έργου, εγκαινιάζοντας μια νέα δυναμική εφαρμογής της καινοτομίας στα έργα προστασίας των Μνημείων. Ο Ελληνισμός δίνει σήμερα για άλλη μια φορά, με τον πυρσό του Πυρφόρου, το φωτεινό παρόν σε μια διεθνή πολυδύναμη προσπάθεια για την αποκατάσταση ενός εμβληματικού  μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.»

Η τελική έκθεση του προγράμματος, περιλαμβάνει τα τελικά αποτελέσματα και συγκεκριμένα:

 Α. Τεκμηρίωση και Διάγνωση

– Τη Γεωμετρική Τεκμηρίωση του Ιερού Κουβουκλίου του Πανάγιου Τάφου (Επιστημονικά Υπεύθυνος: Καθ. Α. Γεωργόπουλος)

– Παραγωγή τρισδιάστατου μοντέλου υψηλής ανάλυσης, από το οποίο είναι δυνατόν να προκύψουν τα ενδεχομένως απαραίτητα συμβατικά δισδιάστατα τεκμηριωτικά προϊόντα, όπως οριζόντιες και κατακόρυφες τομές, όψεις κ.τ.λ.

– Πραγματοποίηση συγκεκριμένων γεωδαιτικών μετρήσεων ακριβείας με στόχο (α) την ένταξη του τρισδιάστατου μοντέλου στο κοινό σύστημα αναφοράς και (β) την διαπίστωση ύπαρξης παραμορφώσεων και μικρομετακινήσεων στο Ιερό Κουβούκλιο.

– Την Αρχιτεκτονική τεκμηρίωση μορφής, δομής, δομικών βλαβών (Επιστημονικά Υπεύθυνος: Καθ. Ε. Κορρές)

– Την Τεκμηρίωση και χαρακτηρισμό δομικών υλικών και διάγνωση της φθοράς και της παθολογίας (Επιστημονικά Υπεύθυνη Καθ. Α. Μοροπούλου).

– Μη καταστροφικός Έλεγχος Διερεύνησης / Απεικόνισης Εσωτερικής Δομής του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα με χρήση Γεωραντάρ.

– Τεκμηρίωση και Χαρακτηρισμός Δομικών Υλικών – Διάγνωση Φθοράς

•  Δειγματοληψία
• Επί τόπου μη καταστρεπτικός έλεγχος (Μικροσκοπία οπτικών ινών, θερμογραφία υπερύθρου, γεωραντάρ, κρουσιμέτρηση ),
• Ενόργανες μέθοδοι χαρακτηρισμού υλικών στο Εργαστήριο (ποιοτική και ποσοτική ανάλυση ορυκτολογικών, πετρογραφικών, χημικών, φυσικών, μηχανικών ιδιοτήτων και μικροδομής).
• Ταυτοποίηση και έρευνα προέλευσης δομικών λίθων (Συνδρομή γεωλογικών χαρτών Ισραήλ)

– Τα Δυναμικά Χαρακτηριστικά του Ιερού Κουβουκλίου του Πανάγιου Τάφου (Επιστημονικός Υπεύθυνος Επικ. Καθ. ΕΜΠ Χαράλαμπος Μουζάκης)

– Αποτίμηση Υφιστάμενης Κατάστασης Έναντι Στατικών και Σεισμικών Φορτίων του Ιερού Κουβούκλιου του Παναγίου Τάφου στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα (Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθ. ΕΜΠ Κωνσταντίνος Σπυράκος)

Β. Πρόταση για τις Επεμβάσεις Συντήρησης, Αποκατάστασης και Ενίσχυσης του Ιερού Κουβουκλίου του Πανάγιου Τάφου

– Υλικά Επεμβάσεων Συντήρησης, Ενίσχυσης και Αποκατάστασης (Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθ. ΕΜΠ Αντωνία Μοροπούλου)

– Κονιάματα – Σκυροδέματα Αποκατάστασης

– Ένεμα Αποκατάστασης

– Βλήτρα – Αγκύρια Τιτανίου

– Σχεδιασμός και Εφαρμογή Επεμβάσεων Καθαρισμού – Προστασίας στις Ορθομαρμαρώσεις των Αρχιτεκτονικών Επιφανειών του Ιερού Κουβουκλίου

– Αποτίμηση Δομητικής Επάρκειας Προτεινομένων Υλικών και Επεμβάσεων Συντήρησης (Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθ. ΕΜΠ Κωνσταντίνος Σπυράκος)

– Σχεδιασμός Επεμβάσεων Συντήρησης Ενίσχυσης και Αποκατάστασης (Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθ. ΕΜΠ Μανόλης Κορρές)

Γ. Προοπτικές

Συνεχής ενημέρωση των τριών θρησκευτικών κοινοτήτων του Πανάγιου Ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα και οργάνωση επιστημονικού και θεσμικού διαλόγου για την λήψη αποφάσεων σχετικά με την καταλληλότερη λύση κατά τη διάρκεια των έργων συντήρησης, ενίσχυσης και αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Πανάγιου Τάφου, στο πλαίσιο της υψηλής επιστασίας του έργου από την διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Ιερόν Κουβούκλιον, κάτοψη: παρούσα μορφή, όπισθεν αυτής λανθάνουσα προγενέστερη κατασκευή και εντός αυτής απομένουσα έκταση δυνατής διατηρήσεως του περί τον Πανάγιο Τάφο βράχου (Μ. Κορρές, 2015).

.

Ιερόν Κουβούκλιον, σχέδιο της προσόψεως ενδεικτικό των ορίων και των μετακινήσεων των λίθων (Μ. Κορρές, 2015).

Τομή του τρισδιάστατου μοντέλου ώστε να φαίνεται η δομή του εσωτερικά

Διάγραμμα ροής της μεθοδολογίας που σχεδιάστηκε για τη δημιουργία του 3D μοντέλου της εσωτερικής δομής του Ιερού Κουβουκλίου