Χρηματοδοτήσεις και ασφαλίσεις: πώς η αγορά διορθώνει τις υπερβολές της «πράσινης» ανάπτυξης

Το ΤΜΕΔΕ διοργανώνει το 2^ο Διεθνές Συνέδριο «Redefining the Future Horizons: Σχεδιάζοντας τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο»

ESG, πράσινα ομόλογα, υποδομές, ΣΔΙΤ και ασφάλειες. Πώς η κλιματική κρίση έχει προσδώσει νέο «νόημα»; Ποιες εξελίξεις «τρέχουν» στο εξωτερικό; Και ποια είναι η θέση της Ελλάδας στο σύγχρονο επενδυτικό περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται αφενός από τον περιβαλλοντικό παράγοντα, αφετέρου από το Trump-Effect;

Σ’ αυτά τα ερωτήματα προσπάθησαν να απαντήσουν οι συμμετέχοντος της θεματικής ενότητας «Ο κλιματικός παράγοντας επανακαθορίζει τις επενδύσεις και την ασφαλιστική αγορά», στο πλαίσιο του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου «Redefining the Futures Horizons: Σχεδιάζοντας τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο», το οποίο διοργανώνεται από το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημόσιων Έργων (ΤΜΕΔΕ), στις 9 και 10 Δεκεμβρίου, στο κτίριο του Συλλόγου Υπαλλήλων Τράπεζας Ελλάδος, επί της οδού Σίνα 16, στην Αθήνα.

Ο Μάνος Δροσατάκης, Διευθύνων Σύμβουλος Iolcus, ανέδειξε το πώς ο κλιματικός παράγοντας έχει αλλάξει τις επενδυτικές επιλογές. Συγκεκριμένα, μίλησε για τα αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία επενδύουν στο ESG. Πρόκειται για το 6% των κεφαλαίων παγκοσμίως, ενώ στην Ευρώπη το αντίστοιχο νούμερο ανέρχεται στο 20%. Δηλαδή, όπως εξήγησε, ένα στα πέντε κεφάλαια επενδύει με κριτήριο το ESG. Σήμερα, συνέχισε, η Ευρώπη χαλαρώνει τα κριτήρια του ESG, κάτι που σημαίνει ότι «θα δούμε νέες εισροές κεφαλαίων».

Αλλαγές υπάρχουν και στα ομόλογα, μέσω της κατηγορίας των «πράσινων» τίτλων, τα οποία πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, όπως για παράδειγμα τα χρήματα να κατευθύνονται σε επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. «Από το μισό τρισ. δολάρια το 2020 έχουμε περάσει τα 3 τρισ. δολάρια παγκοσμίως και βλέπω μεγάλη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια», εκτίμησε ο Μάνος Δροσατάκης, ο οποίος αναγνώρισε ότι «και στην Ελλάδα έχουμε “πράσινα” ομόλογα», παραπέμποντας στις συστημικές τράπεζες και στη ΔΕΗ. «Εάν το κλασικό ομόλογο έχει απόδοση 3,2%, το αντίστοιχο “πράσινο” έχει 3,15%», ανέφερε, επίσης, εξηγώντας ότι το μικρό premium είναι σημαντικό γιατί πρώτον, «ουσιαστικά δεν τιμωρούμε αυτόν που θέλει να επενδύσει στο ESG και δεύτερον, «δίνουμε τη δυνατότητα σ’ ένα κλασικό αμοιβαίο κεφάλαιο να επενδύσει σ’ αυτά τα ομόλογα».

Ειδική αναφορά έκανε και στα private equities, τα οποία επενδύουν σε υποδομές. Στην Ελλάδα, όπως διευκρίνισε, βλέπουμε κάποιες προσπάθειες, εκτιμώντας ότι αυτή η κατηγορία θα έχει μεγάλη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, η οποία θα προέρχεται κυρίως από το κομμάτι των ιδιωτών.

Από την πλευρά του, ο Πάνος Αντωνόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος Alpha Asset Management, αναγνώρισε ότι υπάρχει αλλαγή στο momentum των ενεργειακών επενδύσεων, με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ να σχετίζονται άμεσα. «Οι αγορές δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στη διαφοροποίηση των πηγών και στην ενεργειακή σταθερότητα», σχολίασε, προτού προσθέσει τα εξής: «Η απανθρακοποίηση παραμένει στόχος, αλλά δεν είναι ο μοναδικός οδηγός […] υπάρχει μια επιβράδυνση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ακυρώνεται η μετάβαση […] Με άλλα λόγια, η αγορά μάλλον διορθώνει τις υπερβολές της προηγούμενης περιόδου. Δεν μιλάμε λοιπόν, για αναστροφή της πορείας, αλλά μάλλον έχουμε περάσει σε μία νέα φάση, στη φάση της ωρίμανσης […] Ο δρόμος παραμένει “πράσινος”, αλλά πιο πειθαρχημένος».

Στην Ελλάδα, συνέχισε, από τη μία πλευρά έχουμε μεγάλη ανάγκη για ενεργειακές υποδομές και διαθέτουμε ώριμα projects, τα οποία μπορούν να προσελκύσουν κεφάλαια. Από την άλλη πλευρά, πρόσθεσε, το περιβάλλον έχει γίνει πιο απαιτητικό. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο και μια προβλεψιμότητα ώστε οι επενδυτές να κινηθούν με ασφάλεια και μακροπρόθεσμο ορίζοντα», τόνισε χαρακτηριστικά.

Ερωτηθείς για το «Trump-Effect», παραδέχθηκε ότι αυξάνει την αβεβαιότητα, καθώς οποιαδήποτε μετατόπιση στην αμερικανική πολιτική έχει επίδραση στις παγκόσμιες ροές. Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να αγνοήσουν τον κλιματικό κίνδυνο και τις ρυθμιστικές απαιτήσεις. «Πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη προσαρμοστεί και έχουν ενσωματώσει την πράσινη μετάβαση στα επιχειρηματικά τους μοντέλα, κάτι που δύσκολα ανατρέπεται», σχολίασε, προτού προσθέσει ότι «ακόμη και στην Ελλάδα, παρότι έχουμε καθυστερήσεις, τώρα βλέπουμε να έχουμε επιταχύνει το βήμα μας».

Κατά τον ίδιο, στο τρίπτυχο Ενεργειακή Σταθερότητα – Κόστος – Περιβάλλον, υπάρχει ένα σημείο ισορροπίας, το οποίο μεταβάλλεται ανάλογα με τις συγκυρίες. Αυτό, όπως διευκρίνισε, ορίζει την πράσινη μετάβαση και καθορίζει ποιες επενδύσεις είναι βιώσιμες.

Την ίδια στιγμή, ο Ernesto Di Giorgio, Principal, Head of Insurance, Financial Services, Grant Thornton, επέλεξε να αναφερθεί σε τέσσερις βασικούς πυλώνες:

– Πράσινη μετάβαση και ενεργειακές υποδομές: Όπως επεσήμανε, παρατηρείται έξαρση στις επενδύσεις σε έργα ενεργειακής μετάβασης, καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο το 2023 επενδύθηκαν 180 τρισ. δολάρια. Στην Ευρώπη, συνέχισε, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας, των δικτύων και της διασύνδεσης. Όμως, παραδέχθηκε ότι υπάρχει ένα κενό χρηματοδότησης που δεν καλύπτεται εύκολα. Όσον αφορά την Ελλάδα, διαμήνυσε ότι «έχει εξέχουσα τοποθέτηση στον χάρτη με έργα στις ΑΠΕ, στην αποθήκευση ενέργειας, στις διασυνδέσεις και στην απολιγνιτοποίηση».

– ESG: Ο Ernesto Di Giorgio παρατήρησε ότι «συνεχίζει να υπάρχει η τάση του ESG, αλλά ωριμάζει και επανατοποθετείται». Έχει, εξήγησε, λιγότερο marketing και περισσότερη ουσία. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ανέφερε ότι γίνονται βήματα κυρίως από τις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες και τις τράπεζες. Όσον αφορά τις μικρότερες επιχειρήσεις, όμως, δήλωσε ότι έχουν να διανυθούν πολλά βήματα έως φθάσουμε στο επίπεδο των Ευρωπαίων.

– Τεχνολογία: Υπάρχει μια μεγάλη έξαρση σε επενδύσεις, οι οποίες αφορούν το ΑΙ, τις ψηφιακές υποδομές και τα data centers. Ως παράδειγμα επικαλέστηκε την Ινδία, όπου έχουν επενδυθεί 100 δισ. δολάρια μόνο σε data centers. Όμως, προειδοποίησε ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν αρχίσει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια πιθανή φούσκα από το χρέος που χρηματοδοτεί αυτές τις πρωτοβουλίες. Στην Ελλάδα, πρόσθεσε, έχουν υλοποιηθεί κινήσεις κυρίως στον τομέα των υποδομών αλλά όχι στην παραγωγή τεχνολογίας ΑΙ.

– Real estate και Τουρισμός: Το παραδοσιακό real estate, κατά τον ίδιο, αντιμετωπίζει αρκετές πιέσεις. Ωστόσο, το τουριστικό real estate, ο τομέας του living και τα logistics παρουσιάζουν μια άνθιση. «Η Ελλάδα τραβάει επενδυτικά κεφάλαια κυρίως στον τουρισμό αλλά και στο κομμάτι του real estate στα αστικά κέντρα, μέσω των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων και των επιθετικών ενεργειακών σε project τουριστικού ενδιαφέροντος.

Τέλος, ο Κώστας Νικολάου, Γενικός Διευθυντής, Prudential B. Marghios & Partners, εστίασε στις ασφαλιστικές καλύψεις, οι οποίες αφορούν τα έργα που διαχειρίζονται την κλιματική κρίση. Ως παράδειγμα επικαλέστηκε το έργο για την αποκατάσταση των δικτύων άρδευσης στην Καρδίτσα. «Ουσιαστικά ένα τέτοιο έργο θέλει τις ασφαλιστικές καλύψεις εκείνες, ώστε να παραμείνει ζωντανό οτιδήποτε κι αν του συμβεί». Επομένως, όπως πρόσθεσε, υπάρχουν α) οι καλύψεις κατά παντός κινδύνου, οι οποίες αφορούν τις φωτιές, τις πλημμύρες κ.α., β) η γενική αστική ευθύνη, η οποία καλύπτει ένα ατύχημα ή μια ζημιά και γ) η κάλυψη, η οποία σχετίζεται με την απώλεια των αναμενόμενων εσόδων σε περίπτωση καθυστερήσεων. «Ουσιαστικά κάνουμε μία πολύ καλύτερη δουλειά απ’ αυτό το οποίο συνέβαινε μέχρι σήμερα. Και ουσιαστικά το γεγονός ότι υπάρχει ο ιδιωτικός τομέας έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει και η ασφάλιση πίσω από τα έργα. Όταν ήταν μόνο κρατικό, δεν υπήρχαν οι αντίστοιχες ασφαλίσεις», συνέχισε, ενώ σημείωσε ότι οι ανάδοχοι μπορούν να αναλαμβάνουν κατά περίπτωση και μη υποχρεωτικές καλύψεις, όπως είναι η ασφάλιση για κυβερνοεπιθέσεις. «Οι ανάδοχοι γνωρίζουν ότι μόνο έτσι μπορούνε να έχουν την επιχειρηματική συνέχεια που απαιτείται σε τέτοιου μεγέθους έργα», σχολίασε, επίσης.

Ειδική αναφορά έκανε και στα ΣΔΙΤ, όπου «ανακατεύονται πολλοί φορείς». Ο σύμβουλος, όπως εξήγησε, είναι ο συνδετικός κρίκος και είναι ο πιο ευέλικτός. «Αλλά όσο απομακρυνόμαστε και πηγαίνουμε προς τους υπόλοιπους κρίκους της αλυσίδας, γίνεται όλο και πιο φοβικό το περιβάλλον και όλο και πιο δύσκολο στο να μπορέσεις να καταλήξεις κάπου […] Υπάρχουν βήματα προς τα μπροστά, αλλά παραμένουν πολλά πράγματα τα οποία πρέπει να βελτιώσουμε, ώστε να γίνουμε όλοι πιο αποτελεσματικοί», συμπλήρωσε. «Οι ανάδοχοι γνωρίζουν πολύ καλά τι πρέπει να γίνει. Δυστυχώς, επειδή κατά κύριο λόγο οι υπηρεσίες φοβούνται τον οποιοδήποτε λαϊκισμό και ευθύνη που υπάρχει πίσω από τα μεγάλα έργα, υπάρχουν πολλές αγκυλώσεις στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι συνεργασίες μέσα σε αυτό το οικοσύστημα», κατέληξε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τον συντονισμό της συζήτησης έκανε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Πεφάνης.

—-

Αναλυτικές πληροφορίες για το πρόγραμμα και τους συμμετέχοντες, μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: future-horizons.gr, από όπου μπορείτε να παρακολουθήσετε και τις εργασίες του συνεδρίου.

Το συνέδριο στηρίζουν:

SILVER χορηγοί:

AKTOR Όμιλος Εταιρειών, CREDIABANK, EUROXX SECURITIES SA, INTERBETON

BRONZE χορηγοί:

IOLCUS, Joltie, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΑΕ

SUPPORTERS:

ALUMIL, ARKITON AE, AS BUILD ATE, COSMOS AEBE, EFG EUROBANK, ELDON’S HELLAS ΕΠΕ, ETBA, EUROLAMP ABEE, GRANT THORNTON, GREEN EDGE, PREMIA Properties, PRUDENTIAL, RENEL IKE, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΔΡΟΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΕ, ΕΛΤΕ ΕΠΕ, ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ, ΚΟΚΚΙΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΑΕ, ΜΙΧΑΗΛ Μ. ΤΣΟΝΤΟΣ ΑΕ, ΝΑΜΑ ΑΕ, ΠΛΕΘΡΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΑΤΕ, ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΙΚΕ, Σ. ΑΪΒΑΖΙΔΗΣ ΑΕΒΕ, ΣΤΑΣΥ, Τ&Τ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΑΕ, ΤΕΚΑΛ ΑΤΕ

Χορηγοί Επικοινωνίας: ΕΡΤ, Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων