Ημερίδα για τις φυσικές καταστροφές: οι τοποθετήσεις Στασινού – Ζερεφού – Λέκκα

Ημερίδα ΤΕΕ για τις φυσικές καταστροφές

Στασινός: Ριζική θεσμική αλλαγή fast–track υλοποίησης των έργων άμεσης προτεραιότητας, για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών 

– Τι είπαν οι διακεκριμένοι επιστήμονες Χ. Ζερεφός και Ε. Λέκκας

 

Γιώργος Στασινός:

-Ριζική θεσμική αλλαγή fast–track υλοποίησης των έργων άμεσης προτεραιότητας, για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών

-Δημιουργία Εθνικού Σχεδίου Υποδομών, με ορίζοντα 10ετίας και 20ετίας,  ενταγμένο στον ενιαίο ψηφιακό χάρτη που προτείνει το ΤΕΕ, για την επιτάχυνση των έργων και τον έλεγχο της προόδου τους

– Ολοκλήρωση του Πολεοδομικού Χωροταξικού Σχεδιασμού σε όλη τη χώρα, με εκδημοκρατισμό της διαδικασίας και συμμετοχή του πολίτη ως εχέγγυο επιτυχίας των ρυθμίσεων του χώρου

– Τέσσερις συγκεκριμένες προτάσεις για τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, με υβριδική χρήση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, για  περιβαλλοντικά έργα και έργα υποδομής

Ριζική θεσμική αλλαγή, η οποία προβλέπει να καθιερωθεί με επίσημο θεσμικό κείμενο ειδική διαδικασία fast-track για την άμεση έγκριση, ωρίμανση, δημοπράτηση και εκτέλεση των αναγκαίων έργων άμεσης προτεραιότητας για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, πρότεινε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, κατά την εναρκτήρια ομιλία του στην ημερίδα, που διοργανώνει το ΤΕΕ με θέμα: «Φυσικές Καταστροφές: Πρόληψη, Πολιτική Προστασία & Έργα Υποδομής».

 

Εθνικό Σχέδιο Υποδομών

Στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός ενιαίου ψηφιακού χάρτη, που το ΤΕΕ προτείνει και προωθεί σταθερά, ως μία ολοκληρωμένη λύση, για όλη τη δημόσια διοίκηση και για  όλους τους πολίτες, με όλες τις «θεσμικές γραμμές», δηλαδή με όλα τα απαραίτητα γεωχωρικά δεδομένα για την αδειοδότηση κάθε είδους επένδυσης,  ο Πρόεδρος του ΤΕΕ πρότεινε επίσης τη δημιουργία Εθνικού Σχεδίου Υποδομών, με ορίζοντα 10ετίας και 20ετίας  το οποίο να ενταχθεί στον ενιαίο ψηφιακό χάρτη, ώστε να επιταχυνθεί με αυτόν τον τρόπο η έγκριση των έργων αλλά και να γνωρίζουν όλοι και να ελέγχουν την εξουσία για τα ποια έργα προχωρούν και ποια όχι. Παράλληλα ο Γ. Στασινός τόνισε ότι «και αν προσθέσουμε σε αυτά την Ηλεκτρονική ταυτότητα Κτιρίου, που ετοιμάζεται, και την δημιουργία Ηλεκτρονικής Ταυτότητας, ενιαίας και διαλειτουργικής, για κάθε έργο υποδομής στη χώρα, θα μπορέσουμε να έχουμε επιτέλους ένα ολοκληρωμένο εργαλείο σχεδιασμού και ελέγχου του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, με ευκολίες και χρήσεις πραγματικά πολύτιμους για όλους».

 

Πολεοδομικός Χωροταξικός Σχεδιασμός

Τονίζοντας την μεγάλη σημασία και το ρόλο του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού στην αντιμετώπιση των φαινομένων φυσικών καταστροφών,  ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σημείωσε ότι « έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση: τη δημιουργία Τοπικών Χωρικών Σχεδίων, ένα ανά δήμο, για ολόκληρη τη χώρα, μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια», λέγοντας ότι αυτή ευκαιρία  για ίσως πρώτη φορά μετά την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κατ εφαρμογή του Συντάγματος να ολοκληρώσουμε το σχεδιασμό σε όλη την χώρα, δεν πρέπει να χαθεί» συμπληρώνοντας ότι «άλλη τέτοια ευκαιρία πολύ δύσκολα θα υπάρξει ξανά».

«Αυτό το σημαντικό βήμα, μαζί με τα έργα που ολοκληρώνονται, θα δώσει ένα πραγματικό ρυθμιστικό πλαίσιο, όχι μόνο για την αγορά γης αλλά και για τις χρήσεις γης και τα έργα υποδομής» είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ τονίζοντας ότι «είναι μοναδική ευκαιρία να συνδέσουμε ουσιαστικά και πραγματικά τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό σε επίπεδο κάθε Δήμου, με τις ανάγκες της ανθεκτικής πόλης και της βιώσιμης κινητικότητας, ιδίως μπροστά στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής» υπογραμμίζοντας ότι «ήρθε η ώρα η Πολιτεία να κάνει κτήμα κάθε πολίτη, κάθε ενδιαφερόμενου, τον σχεδιασμό του χώρου».

Ο Γ. Στασινός συνδέοντας τη σημασία της πρακτικής χρήσης από τον πολίτη του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, μέσω του ενιαίου ψηφιακού χάρτη που προωθεί το ΤΕΕ τόνισε ότι «ο εκδημοκρατισμός της διαδικασίας και η συμμετοχή του πολίτη είναι εχέγγυο επιτυχίας των ρυθμίσεων του χώρου».

 

Δημιουργία νέων Χρηματοδοτικών Εργαλείων

«Λεφτά δεν υπάρχουν από το δημόσιο ταμείο, το γνωστό ΠΔΕ, όπως είναι η κατάσταση σήμερα», είπε χαρακτηριστικά ο  Γιώργος Στασινός,  τονίζοντας παράλληλα ότι «αντίθετα χρήματα υπάρχουν για συνδυασμό δημοσίων και ιδιωτικών πόρων και ταυτόχρονα υπάρχει ρευστότητα στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, που ψάχνει ευκαιρίες τοποθέτησης». Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ πρόσθεσε:  «Έχω προτείνει στην Κυβέρνηση τέσσερις συγκεκριμένες προτάσεις για τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, με υβριδική χρήση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, ιδιαίτερα για χρήση σε περιβαλλοντικά έργα και έργα υποδομής», προτάσεις τις οποίες παρουσίασε συνοπτικά κατά την ομιλία του ως εξής:

1^ον: Ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο για Πράσινα έργα με βάση χρηματοοικονομικής μόχλευσης, με όρους προεξόφλησης και εγγυήσης, τους υπάρχοντες και προγραμματισμένους, σίγουρους, πόρους του Πράσινου Ταμείου από τια αυθαίρετα.

2^ον: την εκτεταμένη αλλά σοβαρή χρήση του value engineering, ώστε να μπορεί η Πολιτεία να προσφέρει ένα ενδιαφέρον «πακέτο» επενδύσεων ή έργων για χρηματοδότηση που θα περιλαμβάνει και όσα έργα δεν μπορούν από μόνα τους να προσελκύσουν επενδυτές

3^ον: την ηλεκτρονική λειτουργία της Τράπεζα Γης, όχι μόνο ως εργαλείου σχεδιασμού αλλά κυρίως ως αγοράς δικαιωμάτων που θα χρηματοδοτούν έργα

4^ον: Την συνεπένδυση και συγχρηματόδοτηση εθνικών και κοινοτικών πόρων με ιδιωτικούς πόρους από νέες «έξυπνες» πηγές εσόδων στην επόμενη προγραμματική περίοδο για υβριδική χρηματοδότηση έργων υποδομής και περιβαλλοντικών έργων, για παράδειγμα με πράσινα ομόλογα υβριδικής εγγύησης.

«Σας καλώ να δουλέψουμε μαζί πάνω σε αυτές τις προτάσεις, είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, για να «ξεκλειδώσουμε» τα μυαλά στα συναρμόδια Υπουργεία και να κάνουμε δημιουργική χρήση των περιορισμένων πόρων που υπάρχουν ώστε αυτοί να αυγατίσουν τα επόμενα χρόνια, όπως ακριβώς μας λένε και οι Ευρωπαίοι ότι πρέπει να κάνουμε και όπως ακριβώς κάνουν και εκείνοι με το σχέδιο Γιούνκερ».

 

Ριζική θεσμική τομή

Ειδικότερα ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, επισήμανε τις μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση των αναγκαίων έργων, που σημειώνονται όπως για παράδειγμα στην περιοχή της Μάνδρας, που πνίγηκε πριν ακριβώς ένα χρόνο και όλοι, κόμματα, φορείς επιστήμονες συμφώνησαν δημοσίως ότι επείγει η αντιμετώπιση των προβλημάτων στην περιοχή. Ωστόσο χρειάστηκε όμως ένας ολόκληρος χρόνος, με εξαιρετικές μάλιστα διαδικασίες, για να καταλήξουν να γίνουν οι αναθέσεις και θα χρειαστεί άλλος τόσος χρόνος για να ολοκληρωθούν τα έργα.  Ο ίδιος εξήγησε ότι έχουμε τις μελέτες για το ποια έργα και που χρειάζονται και τόνισε:

«Προτείνω ευθέως μια ριζική θεσμική αλλαγή. Να χαρακτηριστούν και να καταταγούν όλα τα αναγκαία έργα, με επίσημο θεσμικό κείμενο ως έργα άμεσης προτεραιότητας για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, κατ’ εφαρμογή των βασικών προβλέψεων του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για να υπάρχει η αναγκαία νομιμοποιητική βάση. Και για αυτά τα έργα να καθιερωθεί ειδική διαδικασία fast-track για την έγκριση, ωρίμανση, δημοπράτηση και εκτέλεσή τους. Και όταν λέω fast-trackδεν αναφέρομαι σε αποτυχημένα παραδείγματα που χρειάζονται 3, 4 χρόνια. Μιλώ, συγκεκριμένα, για διαστήματα 2-3 μηνών».

«Πολιτικό θάρρος χρειάζεται και αποφασιστικότητα, για να υπογραφούν οι προτεραιότητες και να γίνει ειδικό θεσμικό πλαίσιο επίσπευσης, όπως περιέγραψα» είπε ο ίδιος και πρόσθεσε «σημειώνω ότι ως Πρόεδρος του ΤΕΕ προσπαθώ συνεχώς τα τελευταία χρόνια σε κάθε θεσμική συνάντηση, επίσημη ή ανεπίσημη, να εξηγήσω και να πείσω τους πολιτικούς κάθε κόμματος για την ανάγκη αλλαγών στο θεσμικό πλαίσιο των προσφυγών, προδικαστικών ή δικαστικών. Για κάθε δημόσιο έργο. Με βασικό στόχο την ταχύτητα.  Υπάρχουν νομικές και τεχνικές προσεγγίσεις που συμβάλλουν στη μείωση του χρόνου. Με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αλλά σε κάθε περίπτωση πιστεύω ότι θα είναι προς το συμφέρον όλων και κυρίως της κοινωνίας να τελειώνουμε με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Θα επιμείνουμε σε αυτό, Γνωρίζουμε όλοι ότι είναι παράλογο, πέρα από κάθε έννοια λογικής και αποτελεσματικότητας, να έχουμε παραδείγματα όπου οι προσφυγές για μια διαγωνιστική διαδικασία δημόσιας υποδομής να διαρκούν περισσότερο όχι μόνο από το διαγωνισμό αλλά και από το ίδιο το έργο».

«Με αυτές τις διαδικασίες, που η ελληνική έννομη τάξη και οι ευρωπαϊκές οδηγίες έχουν επιβάλλει, υποτίθεται για να διασφαλίσουν τη διαφάνεια, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η καθυστέρηση των έργων» σημείωσε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ και τόνισε: «Στη σημερινή εποχή της ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων και πληροφοριών, έχουμε σχεδιάσει ένα σύστημα που βασίζεται σε ρυθμούς δημόσιας διοίκησης προ 20ετίας τουλάχιστον. Με αυτές τις διαδικασίες θα κάνουμε για κάθε αναγκαίο έργο πολλά χρόνια. Δεν έχουμε αυτήν την πολυτέλεια».

 

Να δουλέψουμε όλοι μαζί

Με σημείο αναφοράς τις προτάσεις του ΤΕΕ, ο Γιώργος Στασινός είπε «σας καλώ να δουλέψουμε όλοι μαζί πάνω σε αυτές, αν θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε τη χώρα. Και αυτό είναι εφικτό να γίνει, σύντομα και με μικρό κόστος. Πραγματικά μπορούμε να αλλάξουμε τις παθογένειες του παρελθόντος»,  απευθυνόμενος προς τους εκπροσώπους της Κυβέρνησης, των θεσμών της Αυτοδιοίκησης, των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των θεσμών της Αυτοδιοίκησης, που πήραν μέρος στην εκδήλωση του ΤΕΕ, με τη συμμετοχή των Γιώργου  Δημαρά υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας,  Νάσου Αναγνωστόπουλου Αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής της Περιφέρειας Αττικής, Γιώργου Πατούλη Προέδρου ΚΕΔΕ,  Κωστή Χατζηδάκη βουλευτή ΝΔ, Γιάννη μανιάτη, βουλευτή ΔΗ.ΣΥ. Και Ευης Γεωργιάδου, μέλος της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Με έμφαση ο Πρόεδρος του ΤΕΕ  Γ. Στασινός τόνισε  την καθοριστική συμβολή στο έργο της Πολιτείας των εκλεκτών εκπροσώπων της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, που κατέθεσαν στην εκδήλωση του ΤΕΕ την άποψη της Επιστήμης,  όπως του Χρήστου Ζερεφού, ο οποίος  μίλησε με θέμα «συνέργεια ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο περιβάλλον και συνέπειες», όπως επίσης του Ευθύμιου Λέκκα, ο οποίος μίλησε με θέμα «τα νέα επιστημονικά, τεχνικά & επιχειρησιακά δεδομένα από μεγάλες καταστροφές σε εθνικό και διεθνές επίπεδο».  «Στο θεμέλιο, της επιστημονικής εργασίας όλων μας, μηχανικών και μη, στα θέματα φυσικών καταστροφών, είναι και πρέπει πάντα να είναι, η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Και αυτός είναι ο βαθιά ουμανιστικός ρόλος της επιστήμης. Και παράλληλα είναι πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας» είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός.

 

 

Χρήστος Ζερεφός: τα τελευταία 100 χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση των αέρια του

θερμοκηπίου κατά 25%

Στη συνέργεια των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο περιβάλλον και τις

συνέπειες, αναφέρθηκε ο Ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός, Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο καθηγητής, «το κλίμα δεν ευθύνεται για το σύνολο του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, αλλά για ένα ποσοστό της τάξης 30%», εξηγώντας, ότι τα τελευταία 100 χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση των αέρια του θερμοκηπίου κατά 25%, παράγοντας που αποδεδειγμένα αποσταθεροποιεί το κλίμα και έτσι προκαλούνται συχνότερα ακραία φαινόμενα.

Όπως τόνισε ο κ. Ζερεφός, «χρειάζεται σύμπνοια και ειρήνη μεταξύ αυτών που έχουν την τύχη στα χέρια τους», προσθέτοντας ότι απαιτείται γνώση του αντικειμένου και επαρκής εκπαίδευση για όλους, καθώς όπως απέδειξε ο ΟΑΣΠ στο αντικείμενο της σεισμολογίας, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα ακραία φυσικά φαινόμενα με επιτυχία. «Έμαθε ο κόσμος να ζει με τους σεισμούς, όμως δεν έχει μάθει να ζει με ακραία καιρικά φαινόμενα», ανέφερε χαρακτηριστικά, τονίζοντας την ανάγκη για εκπαίδευση και ενημέρωση του κοινού, των επιστημόνων και όλων των εμπλεκομένων.

Ειδικότερα, όσον αφορά την Ελλάδα, ο κ. Ζερεφός αναφέρθηκε στις μεταβολές που παρατηρούνται στον αέρα,  καθώς έχει προκληθεί εντυπωσιακή αύξηση της θερμοκρασίας των καλοκαιρινών μηνών, αφού η μέγιστη θερμοκρασία έχει αυξηθεί σε πάνω από 4 βαθμούς τα τελευταία 100 χρόνια. Επιπλέον, την τελευταία τριακονταετία κατά τη διάρκεια του χειμώνα είχαμε πέντε φορές λιγότερες πιο κρύες νύχτες, σε σχέση με τις αρχές του προηγούμενου αιώνα όπου παρατηρούνταν στο σύνολο τους περί τις 100. Όσον αφορά τα καλοκαίρια με περιόδους καύσωνα, ενώ είχαν καταγραφεί τρεις κάθε τριάντα χρόνια, την τελευταία τριακονταετία έχουν καταγραφεί δεκαπέντε. Τα συγκεκριμένα φαινόμενα ο κ. Ζερεφός χαρακτήρισε ως αναμενόμενα απ΄ τη στιγμή που υπάρχει μεταβολή στην θερμοκρασία, εξαιτίας και των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, που οδηγούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Μάλιστα, όπως είπε, έχει ξεπεραστεί κατά πολύ ο στόχος που έχει τεθεί από τη Συνθήκη των Παρισίων, που προέβλεπε συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας σε πολύ κάτω από 2ο C, μέχρι το τέλος του αιώνα,  με τη θερμότερη κατανομή, όσον αφορά την περιοχή μας, να πλήττει τη Δυτική Τουρκία, τη Στερεά Ελλάδα, αλλά και την Πελοπόννησο. Επιπλέον αναμένεται αύξηση της μέγιστης διάρκειας της ξηρής περιόδου στα Ανατολικά ηπειρωτικά της χώρας μας και τη Βόρεια Κρήτη ,κατά 20 επιπλέον ημέρες την περίοδο 2021-2050, και κατά 40 επιπλέον ημέρες την περίοδο 2071-2100, ενώ μικρότερες αναμένονται να είναι οι αυξήσεις των ξηρών περιόδων στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα, φθάνοντας μέχρι και τις 20 ημέρες από το 2071-2100. Ενώ, παράλληλα θα παρατηρηθεί μείωση των βροχοπτώσεων κυρίως στη Δυτική Ελλάδα. Επιπλέον, λόγω των παρατεταμένων ξηρών περιόδων αναμένεται αύξηση του μεγέθους των πυρκαγιών στο μέλλον με μεγαλύτερες συχνότητες εμφάνισης των πυρκαγιών, με μέγεθος μεγαλύτερο των 500. Μάλιστα, αναφερόμενος στις πυρκαγιές στο Μάτι τόνισε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είχαμε να κάνουμε με «μέγα-πυρκαγιές», όπως αυτές που σημειώθηκαν στην Ηλεία το 2007, ενώ επεσήμανε ότι «ήταν άλλες οι αιτίες της καταστροφής».

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Ζερεφός, «έχουμε ξεφύγει από την κανονική κατανομή των γεγονότων».  Σύμφωνα πάντα με τον έγκριτο Ακαδημαϊκό, σε παγκόσμιο επίπεδο το κόστος των ακραίων φαινομένων έχει διπλασιαστεί από το 2007 μέχρι το 2015, καθώς το θερμορυθμιστικό σύστημα διαταράσσεται ενώ αλλάζουν οι κύκλοι των καταστροφών, γίνονται πιο ακραίοι και μετατρέπονται σε συνήθεις, αποτιμώντας τες σε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Όπως ανέφερε ο καθηγητής, «είμαστε πλούσιοι από πλευράς ηλιακής ακτινοβολίας που αντιστοιχεί σε ενέργεια 500-600Watt ανά τ.μ., ενώ  είναι ίσης ποσότητας είναι και η αιολική. Όπως είπε, «η σχετική υγρασία θα μειωθεί. Η ταχύτητα του ανέμου, ιδίως το καλοκαίρι θα αυξηθεί, επομένως οι ταχύτητες του ανέμου στο Αιγαίο θα έχουν 10% αύξηση».  Όπως είπε, πρόκειται για «μια ευλογημένη περιοχή του κόσμου», προσθέτοντας ότι σύμφωνα με επιστημονική μελέτη «κανένας ανταγωνιστικός προορισμός της Ελλάδος στο εξωτερικό, δεν έχει καλύτερους δείκτες ευφορίας από αυτούς που έχουμε στο Αιγαίο». Επίσης ο κ. Ζερεφός αναφέρθηκε και στην αύξηση της τιμής του άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο, λέγοντας ότι από  τέσσερα δολάρια, πλέον έχει ξεπεράσει το 26 και η γενική τάση είναι σημαντικά αυξητική. Το ζητούμενο σύμφωνα με τον κ. Ζερεφό είναι πώς θα επέλθει το η σύμπνοια για την προώθηση των ΑΠΕ, καθώς «είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να έχουμε σήμερα. Οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν, μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύ σημαντικό κίνητρο για την Ελλάδα», ανέφερε, κάνοντας λόγο για εμμονή της χώρας στην εξόρυξη λιγνίτη και πετρελαίου.

«Πρέπει να ξέρουμε πού ζούμε, πρέπει να ξέρουμε την περιοχή μας. Τα μαθήματα ήταν πικρά, που πήραμε. Και καλό είναι οι μηχανικοί να ξαναδούν την όλη κατασκευή με το πρίσμα που θα την έβλεπε ο Γαλιλαίος ή όπως θα την έβλεπε ο Ντα Βίντσι», ανέφερε κλείνοντας ο κ. Ζερεφός

 

 

Ευθύμιος Λέκκας: Να αξιοποιηθεί το επιτυχημένο παράδειγμα του ΟΑΣΠ για επιστημονικές και θεσμικές παρεμβάσεις σε φωτιές και πλημμύρες

«Στα νέα επιστημονικά, τεχνικά & επιχειρησιακά δεδομένα από μεγάλες καταστροφές σε εθνικό & διεθνές επίπεδο», αναφέρθηκε ο κ. Ευθύμιος Λέκκας, καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Ε.Κ.Π.Α. και πρόεδρος του Ο.Α.Σ.Π.

Όπως είπε ο καθηγητής: ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας τα τελευταία 35 χρόνια αξιοποιώντας όλη τη γνώση των Ελλήνων επιστημόνων, μηχανικών και γεωεπιστημόνων, έχει καταλήξει στο να κάνει αντισεισμικούς κανονισμούς και κανονιστικές διατάξεις, οι οποίες πραγματικά είναι αν όχι οι καλύτερες, από τις καλύτερες στον κόσμο, και αυτό φαίνεται και σε μεγάλα γεγονότα, δηλαδή σε γεγονότα 6,5 – 6,8 στην Κω, που κρατήθηκε ανέπαφος ο οικιστικός ιστός.

Πρότεινε μάλιστα, ο ΟΑΣΠ να παραλληλιστεί με έναν άλλον Οργανισμό για τις φωτιές, για τις πλημμύρες και για τα άλλα φαινόμενα, προκειμένου να συσσωρεύεται τεχνογνωσία και να μετατρέπεται σε κανονιστικές διατάξεις, έτσι ώστε, όπως είπε, «να μην έχουμε τα αποτελέσματα που έχουμε τώρα σε φωτιές, σε πλημμύρες και σε άλλα καταστροφικά φαινόμενα.»

Όσον αφορά τον πρόσφατο σεισμό στη Ζάκυνθο, ο κ. Λέκκας τόνισε ότι  είναι δομημένη από τρία κομμάτια: από το βόρειο κομμάτι, το κεντρικό, τον Σκοπό, τα οποία ορίζουν τα μεγάλα ρήγματα. Αυτά, λοιπόν, τα μεγάλα ρήγματα, αυτά τα κομμάτια της Ζακύνθου, προφύλαξαν, ουσιαστικά, τη Ζάκυνθο, από τον 6,4 – 6,8, 7,1, σύμφωνα με το USGS, σεισμό, όπως είπε. Ειδικότερα, η μεγάλη δομή του Κεριού, το τεκτονικό βύθισμα, όπως λέγεται, εκεί που αναβλύζει και πετρέλαιο, ουσιαστικά έδρασε σαν ανακλαστήρας ή αποσβεστήρας των σεισμικών κυμάτων, με αποτέλεσμα τα σεισμικά κύματα να φτάσουν απομειωμένα στην πόλη της Ζακύνθου κατά το 1/3 από το Κερί μέχρι τη χώρα.  «Αυτός ήταν ο λόγος, μαζί με την ποιότητα, βεβαίως, των υποδομών, που δεν είχαμε ζημιές στη Ζάκυνθο, όπως επίσης και μεγάλες κατολισθήσεις», σύμφωνα πάντα με τον κ. Λέκκα.

Όσον αφορά τις πλημμύρες στη Μάνδρα (15 Νοεμβρίου 2017), ο κ. Λέκκας αναφέρθηκε σε μία περίπτωση «υδρομετεωρολογικής βόμβας», όπως τη χαρακτήρισε, η οποία τελευταία φορά παρατηρήθηκε πριν από 100 χρόνια, και η οποία σε οποιοδήποτε σημείο της Αττικής και αν σημειωνόταν θα επέφερε τα ίδια αποτελέσματα, όπως είπε. Ως δεύτερη αιτία της καταστροφής επεσήμανε το γεγονός ότι η οικιστική ανάπτυξη είχε πραγματοποιηθεί κατά το 1/3 της πόλης επάνω στην κοίτη των ποταμών της Αγίας Αικατερίνης και στις Σουρές. Όπως εκτίμησε ο κ. Λέκκας τέτοιου είδους φαινόμενα θα παρατηρούνται «πιο συχνά τα επόμενα χρόνια».

Σε σχέση με το σεισμό στη Λέσβο, ο καθηγητής ανέφερε ότι το νησί το 80% των ζημιών αναπτύχθηκαν στη Βρύσα και μάλιστα στο 1/3 του οικισμού, ενώ τα 2/3 του οικισμού δεν υπήρχε καμιά ζημιά σχεδόν. Πρόκειται για έναν σεισμό αυστηρά εντοπισμένο από απόκριση, λόγω της φύσης των εδαφών που υπήρχαν στο συγκεκριμένο σημείο.

Όσον αφορά τον τυφώνα Ζορμπά ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι οι  δήμοι από τους οποίους πέρασε τελικά ήταν αυτοί, που είχαν οργανωθεί, που είχαν πάρει τα μέτρα τους με βάση τις προειδοποιήσεις οι οποίες είχαν γίνει.

Σχετικά με τον σεισμό στην Κω μέγεθος 6,6, «κανονικά έπρεπε να ισοπεδώσει την πόλη, καθώς ήταν ακριβώς 4 χιλιόμετρα από το κέντρο της, όμως τα φαινόμενα κατευθυντικότητας δεν επέτρεψαν τα σεισμικά κύματα να πάνε προς την πόλη, αλλά να πάνε προς τη μεριά της Τουρκίας. Όπως είπε, 60 χιλιόμετρα από το επίκεντρο του σεισμού είχαμε επιπτώσεις, εντός του τουρκικού χώρου, ενώ οι επιπτώσεις στην Ελλάδα ήταν σχετικά μικρές, σε παλιά κτίρια. «Βέβαια συνοδευόταν από ένα σύνολο γεωδυναμικών φαινομένων τα οποία εκδηλώθηκαν στο χερσαίο χώρο του νησιού, μεταβολές ακτογραμμών, μεγάλες κατολισθήσεις, ρευστοποίηση εδαφών και  βέβαια τσουνάμι».

Ο κ. Λέκκας παραθέτοντας σχετικό χάρτη του ΟΗΕ, ανέφερε ότι μόνο πέρυσι σημειώθηκαν περί τα 1000 γεγονότα με πάνω από δέκα νεκρούς σε κάθε ένα. Όπως είπε, «υπάρχει ένα επιστημονικό παράδοξο: ενώ έχουμε κατακτήσει τη γνώση και την επιστήμη, τα αποτελέσματα των φυσικών καταστροφών αυξάνονται με εκθετικούς ρυθμούς». Πρόσθεσε δε, ότι «η αλληλουχία των φυσικών φαινομένων που ευνόησαν την ανάπτυξη της ζωής στον πλανήτη μας έγιναν φυσικοί κίνδυνοι και φυσικές καταστροφές και στη συνέχεια εξελίχθηκαν σε τεχνολογικές καταστροφές και τεχνολογικά ατυχήματα, τα οποία οδηγούν σε ανθρωπιστικές κρίσεις».