Σοβαρή καταγγελία για τη διαχείριση Δημοσίων Έργων

 «Μνημείο στησίματος» μελετών και έργων μέσα στην κρίση το πρόγραμμα Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. κατήγγειλε δημόσια ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χρήστος Σπίρτζης.

Για “πάρτι που κάποιοι συνεχίζουν” με αθέμιτες πολιτικές και πρακτικές, επικαλούμενοι την κρίση και τις στρεβλώσεις του συστήματος που έχτισαν και που συντηρούν, έκανε λόγο ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χρήστος Σπίρτζης κατά την ομιλία του στην Ημερίδα με θέμα “η οικονομική κρίση και το σύστημα παραγωγής δημοσίων έργων”, προκαλώντας ιδιαίτερη αίσθηση μεταξύ των συνέδρων.

Δεν μπορεί “προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ε.Σ.Π.Α. (γιατί από το Π.Δ.Ε. έχουν μηδενιστεί τα πάντα) να συνεχίζουν να είναι «μνημεία στησίματος» έργων και μελετών. Και θέλω να κάνω ειδική μνεία στο Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α.: πρόκειται για «μνημείο στησίματος» μέσα στην κρίση και σε ότι αφορά τις μελέτες και τις κατασκευές” είπε συγκεκριμένα, προκαλώντας το αρμόδιο υπουργείο (σ.σ. ΥΠΕΚΑ) “να αναλάβει τις ευθύνες του”.

Σε μια Ημερίδα, κατά την διάρκεια της οποίας, σχεδόν το σύνολο των ομιλητών αναφέρθηκαν στις στρεβλώσεις του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων και διατύπωσαν συγκεκριμένες προτάσεις για άρση τους, ο κ. Σπίρτζης υπογράμμισε:

“Είναι πλέον φανερή η ανεπάρκεια του πολιτικού συστήματος για την σύνταξη ενός εθνικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Δυστυχώς ούτε η Κυβέρνηση ούτε η Αντιπολίτευση δεν έχουν δώσει μια αξιόπιστη, ρεαλιστική και οραματική πρόταση για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας” και κάλεσε τους “φορείς των υγειών παραγωγικών δυνάμεων” να πάρουν πρωτοβουλίες και την κατάσταση στα χέρια τους “να συμβάλουμε για να συντάξουμε ένα ιεραρχημένο σχέδιο δημόσιων υποδομών για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας”.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Έργων Στράτος Σιμόπουλος τόνισε ότι “υπάρχει μια Ελλάδα που παρά την κρίση προσπαθεί και παράγει” και πρόσθεσε πως αυτή “την Ελλάδα πρέπει να τη βοηθήσουμε”. Στην κατεύθυνση αυτή είναι λογικό, να θέλουμε να βελτιώσουμε το σύστημα υλοποίησης των έργων” είπε. Αναλυτικά το ρεπορτάζ από την Ημερίδα του ΤΕΕ έχει ως εξής:

 ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΠΙΡΤΖΗΣ

Να ανοίξει το “κλειστό επάγγελμα του τραπεζίτη” !

Κριτική στον πλήρως αδιαφανή και “θεόκλειστος χώρο” των τραπεζών και το “κλειστό επάγγελμα του τραπεζίτη” έκανε ο πρόεδρος του ΤΕΕ. “Απορώ με τον κ. Στουρνάρα. Βάφτισε κλειστό το επάγγελμα των Μηχανικών και των Δικηγόρων, αλλά όχι την δραστηριότητα του Τραπεζίτη και των Τραπεζών, που μαζεύουν όλο το σύστημα σε τρείς ομίλους με αδιαφάνεια στην εγγυοδοσία, στην δανειοδοσία, σε όλα” είπε χαρακτηριστικά. Και πρόσθεσε:

“Όλοι μας έχουμε χρεωθεί για να ανακεφαλαιοποιηθεί το Τραπεζικό σύστημα. Απαιτούμε τα λεφτά μας να τα διαχειρίζονται κάποιοι με διαφάνεια”.

Ο κ. Σπίρτζης υπογράμμισε ότι “για πολλά χρόνια διαπιστώνουμε τις στρεβλώσεις του συστήματος παραγωγής έργων στη χώρα. Συζητάμε και προτείνουμε μέτρα, νόμους και πρακτικές, για την αντιμετώπιση φαινομένων που δεν είναι τιμή ούτε για τον κλάδο, ούτε για τη χώρα. Μετά από τρεισήμισι χρόνια που μας οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο, πρέπει να δούμε το χώρο μας -την παραγωγή έργων- όχι ως ένα διακριτό, ξεκομμένο κλάδο που αντιμετωπίζει μόνος του τα προβλήματα και την κρίση, αλλά ενταγμένο στο συνολικό πρόβλημα που έχει η χώρα”.

Στην κατεύθυνση αυτή το ΤΕΕ θα πρέπει να προχωρήσει στην υλοποίηση δράσεων, που αδυνατούν και πολιτικά και επιχειρησιακά να προωθήσουν οι κρατικές δομές. Ανακοίνωσε ότι το ΤΕΕ προτίθεται να υλοποιήσει ηλεκτρονικό σύστημα για αυτόματη λήψη επάρκειας πτυχίου, για να στηριχτούν οι Δημόσιες Υπηρεσίες, αλλά και να βοηθηθούν οι 60-70.000 μηχανικοί που δυο φορές το χρόνο υποχρεώνονται να συγκεντρώνουν χαρτιά γι’ αυτό και μόνο το λόγο.

Μίλησε για την αναγκαιότητα ενός κοινού πλαισίου παραγωγής δημόσιων και ιδιωτικών έργων, αλλά και μιας “τράπεζα ιεραρχημένων έργων” ώστε να σταματήσει η πρακτική της προώθησης των “ώριμων” έργων. Υπενθύμισε ότι η ΔΕ συζήτησε πριν λίγο καιρό ένα “ώριμο” έργο, την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, ένα έργο πολυτελές, με καλές μελέτες που χρηματοδοτήθηκαν από το Ωνάσειο Ίδρυμα – “είχαμε καταγγείλει τον θεσμό της δωρεάς μελετών, τότε, γιατί κάτι τέτοιο κρύβει και άλλα πράγματα  πίσω του” είπε χαρακτηριστικά – αλλά δεν είναι δυνατόν να εντάσσονται έργα στο πρόγραμμα κατασκευής, μόνο και μόνο επειδή είναι “ώριμα”, αλλά δεν τα έχει ανάγκη η χώρα, ιδιαίτερα μέσα στην κρίση.

Σε ότι αφορά τις τεράστιες εκπτώσεις που δίνονται κατά την ανάθεση των μελετών, ο κ. Σπίρτζης κάλεσε τους τελευταίους υπουργούς Οικονομικών (κ.κ. Στουρνάνα και Παπακωνσταντίνου) να αιτιολογήσουν πώς δέχεται το Ελληνικό Δημόσιο εκπτώσεις στις μελέτες 75% και 80%; “Πώς μπορούμε να έχουμε ένα σοβαρό ποιοτικό αποτέλεσμα για τις μελέτες, για να μην έχουμε και τις άλλες στρεβλώσεις στα έργα, όταν πρόχειρα αποδόμησαν έναν κλάδο και έναν χώρο, με τους δογματισμούς που υπηρετούσαν;” ανέφερε συγκεκριμένα. Επίσης, ο κ. Σπίρτζης ζήτησε να τεθούν εκτός “μνημονίου” οι δημόσιες υποδομές και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, “ώστε να απελευθερωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις από την υποταγή στους μεταπράτες και στο τραπεζικό σύστημα”, να δημιουργηθούν πρότυπα π.χ. για τις συμβάσεις των δημόσιων έργων, των παραχωρήσεων των Σ.Δ.Ι.Τ., “μέσα στην κρίση χρειάζονται τρία χρόνια διαπραγμάτευσης για να προχωρήσουν τα έργα οδοποιίας εξαιτίας των κακών συμβάσεων που είχαν γίνει”, είπε,

να σταματήσει ο τεχνικός κλάδος να αποτελεί “πάρεργο” και άλλοθι στο τραπεζικό σύστημα, υπενθυμίζοντας ότι το ΤΕΕ κατέθεσε πρόταση στο Υπουργείο Ανάπτυξης, για αποπληρωμή των “κουρεμένων” αποθεματικών του ΤΣΜΕΔΕ (1,5 δισ. ευρώ), που μαζί με τα υπόλοιπα του ΕΤΑΑ φτάνουν στα 3 δισ. ευρώ, με ένα μακροχρόνιο ομόλογο, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτηθούν δημόσια έργα από ένα consortium Τραπεζών, με εγγύηση αυτό το ομόλογο,

να δημιουργηθεί ένας φορέας που θα συντάσει τα τιμολόγια και τις προδιαγραφές, με βάση τα διεθνή πρότυπα, να προωθηθεί, επιτέλους, το Μητρώο Ιδιωτικών Έργων στο πρότυπο και στη λειτουργία των Μητρώων Δημοσίων Έργων και να δημιουργηθεί ένας φορέας πιστοποίησης των τεχνικών επαγγελμάτων, ακόμη και για τους Τεχνίτες, να μετακυληθεί το κόστος μελετών στην φάση της κατασκευής και της χρηματοδότησης από το Ε.Σ.Π.Α., να υπάρξει συνολικός εθνικός σχεδιασμός για τα λιμάνια και τις μαρίνες της χώρας, τα έργα μεταφορών, τους βιολογικούς, τα έργα περιβάλλοντος, ώστε να πάψουν να εντάσσονται και να απεντάσσονται κατά το δοκούν. Και τέλος, να γίνουν τα πάντα για να απλοποιηθούν οι διαδικασίες.

“Δεν είναι δυνατόν για να ωριμάσουν κάποια έργα να θέλουμε δέκα, δεκαπέντε και είκοσι χρόνια από τη στιγμή που θα συλληφθεί η πρόταση για ένα έργο μέχρι τη στιγμή που θα βγει η προκήρυξη για την εκτέλεσή του. Αυτό δεν συνάδει με καταστάσεις σαν τη σημερινή. Δεν είναι δυνατόν να βγούμε από την κρίση αν δεν έχουμε ένα γενναίο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων” είπε χαρακτηριστικά.

ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ

“Αναγνωρίζω τα δίκαια και ώριμα αιτήματα του τεχνικού κόσμου”

Ως τώρα “σκοπός μας ήταν η βελτίωση στον τομέα της παραγωγής των έργων, με κύριο στόχο την αύξηση της ταχύτητας απορρόφησης των πόρων, ώστε κάθε έργο να τελειώνει γρήγορα και με αυξημένη ποιότητα” είπε κατά τον χαιρετισμό του ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Έργων Στράτος Σιμόπουλος.

Υπενθύμισε τις αλλεπάλληλες πρωτοβουλίες του ΥΠΟΜΕΔΙ για αλλαγές στο νομοθετικό καθεστώς ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων και ιδιαίτερα, την αναδρομική μείωση των εγγυήσεων που θα φέρει μια έμμεση ρευστότητα στην αγορά των έργων, τη μείωση της στελέχωσης και του κεφαλαίου που δίνει μια ανάσα στις εργοληπτικές επιχειρήσεις, την κατάργηση του μεικτού συστήματος στις αναθέσεις έργων, την κατάργηση των εγγυήσεων έναντι της προκαταβολής στην περίπτωση των συγχρηματοδοτούμενων έργων, καθώς και άλλες ρυθμίσεις που αποσκοπούσαν στην απλούστευση των διαδικασιών. Ως προς τις μελέτες, είπε, δόθηκε το δικαίωμα για συμπληρωματικές συμβάσεις σε περιπτώσεις αναθέσεων με βάση το νόμο 316.  “Είναι προφανές ότι ενδιαφερόμαστε να βελτιώσουμε το σύστημα παραγωγής των δημόσιων έργων και στην κατεύθυνση αυτή αναγνωρίζω τα δίκαια και ώριμα αιτήματα” κατέληξε.

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΕΕ

Μεγάλες εκπτώσεις, χαμηλές προσδοκίες

“Οι ημιτελείς και αποσπασματικές παρεμβάσεις, ιδιαίτερα της τελευταίας περιόδου, και τα αμφισβητούμενα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, διεύρυναν την αντίληψη της αναποτελεσματικότητας του Συστήματος Παραγωγής Δημοσίων Έργων (ΣΠΔΕ). Αποτελεί κοινή διαπίστωση όλων των πλευρών, η ύπαρξη αδιεξόδου στην υφιστάμενη κατάσταση” υπογράμμισε στην εισήγηση της η Οργανωτική Επιτροπή της Ημερίδας, την οποία παρουσίασε ο συντονιστής της Αργύρης Πλέσιας.

“Το ΤΕΕ έχει επισημάνει από το 2010, συμμετέχοντας στον διάλογο στον οποίο προσκλήθηκε από την πολιτεία, με ένα πλήρες κείμενο που κατατέθηκε σε όλες τις πολιτικές ηγεσίες, τις παθογένειες του ΣΠΔΕ, με την κατάλληλη τεκμηρίωση, καθώς και με την υποβολή των προτάσεων αναγκαίων αλλαγών, τόσο σε βραδυπρόθεσμο επίπεδο παρέμβασης, όσο και σε επίπεδο μακροχρόνιου σχεδιασμού. Στην πρόταση του ΤΕΕ, η πολιτεία δεν ανταποκρίθηκε και η θεσμοθέτηση των αλλαγών δεν ολοκληρώθηκε ποτέ (πλην ορισμένων εμβαλωματικών αλλαγών μικρής κλίμακας που μάλλον επιδείνωσαν την κατάσταση)” προστίθεται στην εισήγηση της ΟΕ.

Την σημερινή πραγματικότητα περιέγραψαν με “μελανά” χρώματα οι πάνω από είκοσι ομιλητές της Ημερίδας και τα όσα ακριβώς είπαν θα αναρτηθούν (σε απομαγνητοφωνημένα κείμενα) τις επόμενες ημέρες στις site του ΤΕΕ, στο πλαίσιο ενός γενικότερου προβληματισμού που θα πρέπει να υπάρξει μεταξύ των μηχανικών.

Κοινή συνισταμένη σχεδόν όλων των ομιλητών ήταν ότι το ΣΠΔΕ και οι σημιακές αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια, τόσο σε ότι αφορά τις μελέτες, όσο και τις κατασκευές, οδήγησαν  σε δυσμενέστερες καταστάσεις τον κλάδο.

Για εκπτώσεις στις αναθέσεις μελετών που φτάνουν ως και 85-90% έκανε λόγο το μέλος της ΔΕ του ΤΕΕ Κωνσταντίνος Μακέδος, αλλά αυτό δεν βελτίωσε διόλου τις προσδοκίες για ταχύτερη και ποιοτικά καλύτερη διεκπεραίωση των έργων. Όπως είπε, είναι ενδεικτικό ότι ο μέσος χρόνος υλοποίησης ενός έργου οδοποιΐας και, μάλιστα, από μια κρατική εταιρεία που εργάζεται καλύτερα από τις περισσότερες υπηρεσίες, όπως είναι η “Εγνατία”, είναι 10 χρόνια !

Σε μια περίοδο κατά την οποία το ΠΔΕ έχει περιοριστεί κάτω του 50% σε σχέση με το μέσο όρο των προηγούμενων ετών και οι χρηματοδότήσεις έργων ουσιαστικά γίνονται μόνο από το ΕΣΠΑ, γι’ αυτό και περιορισμένες, οι δυσλειτουργίες του ΣΠΔΕ συνιστούν μια δίχως προηγούμενο τροχοπέδη και για τις ελάχιστες ελπίδες ανάκαμψης ενός κατ’ εξοχή παραγωγικού τομέα, όπως είναι ο κατασκευαστικός, ήταν η κοινή άποψη που διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια της Ημερίδας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (ΣΑΤΕ)

Από το κακό στο χειρότερο

Η κατάσταση πηγαίνει από το “κακό στο χειρότερο” μπορεί να είναι κοινή διαπίστωση, ωστόσο, οι αριθμοί το αναδεικνύουν: Σε ότι αφορά τις μελέτες, σύμφωνα με την εισήγηση της Οργανωτικής Επιτροπής, προκύπτει ότι από τις 994 μελέτες του 2000 και τις 1054 του 2003, φτάσαμε στις 296 το 2012 και εφέτος (κατά την πρόβλεψη) κάτω από τις 250 ! Σε ότι αφορά τις κατασκευές, σύμφωνα με την εισήγηση του προέδρου του ΣΑΤΕ Γιώργου Βλάχου,  ο κλάδος από το 2008 έως και το 2012, έχει χάσει 218 χιλιάδες θέσεις εργασίας (από τις περίπου 400 χιλ.), το 40% των εταιρειών 4ης έως και 7ης τάξης εμφανίζουν ζημίες (έναντι μόλις 10% το 2008), οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις των εταιρειών, κατά μέσο όρο, αυξήθηκαν κατά 25% στην πενταετία, ενώ ο κύκλος εργασιών ήταν κατά 37% χαμηλότερος πέρσι  έναντι του 2008.