TEE: Ολοκληρωμένη λύση διαχείρισης των στερεών αποβλήτων

 Τελική και συνολική λύση, η οποία να αντιμετωπίζει όλα τα μεγάλα εκκρεμή θέματα του παρελθόντος και ταυτοχρόνως να χαράσσει αναπτυξιακές επιλογές και κατευθύνσεις  για το μέλλον, στον τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων προωθείται με κεντρική πρωτοβουλία του Τεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδας.  Αυτό τονίστηκε από τους διοργανωτές της ημερίδας του ΤΕΕ, στην διάρκεια της οποίας, με βάση αναφοράς μία πλήρη καταγραφή των προβλημάτων του συγκεκριμένου τομέα και συγκεκριμένες προτάσεις που διατύπωσε η Μόνιμη Επιτροπή Θεμάτων ΥΠΕΚΑ, του ΤΕΕ έγινε ένας ευρύτατος και σε βάθος διάλογος, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων. Στην πρωτοβουλία του ΤΕΕ χαιρέτησαν και πήραν μέρος με προτάσεις εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ Γ. Μανιάτη, του Περιφερειάρχη Αττικής Γ. Σγουρού, του προέδρου της ΚΕΔΕ Κ. Ασκούνη, όπως επίσης εκπρόσωποι της επιστημονικής ακαδημαϊκής κοινότητας, της αγοράς, μη κυβερνητικών οργανώσεων και περιβαλλοντικών φορέων. Σε μήνυμα του ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χρ. Σπίρτζης τόνισε ότι «στόχος του ΤΕΕ, τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας, είναι η ανάδειξη προτάσεων και λύσεων τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε τεχνικό επίπεδο, με τη μέγιστη διαβούλευση και συναίνεση, ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί ένα ολοκληρωμένο περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά μοντέλο, που να αφορά την κοινωνία και να διασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή της». Ο πρόεδρος του ΤΕΕ παρουσιάζοντας τους άξονες του μοντέλου που προτείνει το ΤΕΕ προέταξε «τον  σεβασμό στο περιβάλλον, στο Ευρωπαϊκό και Εθνικό πλαίσιο με έμφαση στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή και όπου απαιτείται στην επεξεργασία στην επεξεργασία πριν την ταφή».

Λύσεις απασχόλησης σε βιώσιμες θέσεις εργασίας

Πρότεινε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χρ. Σπίρτζης

Την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στις επιλογές που τονώνουν την απασχόληση, δημιουργώντας βιώσιμες θέσεις εργασίας με έξυπνη εξειδίκευση, στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων τόνισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χρ. Σπίρτζης, απευθύνοντας μήνυμα στη χθεσινή  ημερίδα του ΤΕΕ. Ταυτοχρόνως υπογράμμισε ότι στόχος του ΤΕΕ είναι με τη μέγιστη διαβούλευση και συναίνεση, να εφαρμοστεί ένα ολοκληρωμένο περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά μοντέλο διαχείρισης των στερεών αποβλήτων με 12 βασικούς άξονες, οι οποίοι είναι:

1. Σεβασμός στο περιβάλλον, στο Ευρωπαϊκό και Εθνικό πλαίσιο με έμφαση στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή και όπου απαιτείται στην επεξεργασία στην επεξεργασία πριν την ταφή.
2. Προτεραιότητα στις επιλογές που τονώνουν την απασχόληση, δημιουργώντας βιώσιμες θέσεις εργασίας με έξυπνη εξειδίκευση.
3.  Μεγιστοποίηση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, όχι μόνο με την ενημέρωση αλλά με τη συμμετοχή στα περιβαλλοντικά οφέλη.
4. Ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα των καθ ύλην αρμόδιων Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων τόσο σε πόρους όσο και σε αρμοδιότητες.
5. Επιτάχυνση του πλαισίου αδειοδότησης και ενίσχυση των περιβαλλοντικών ελέγχων, ώστε να μπορούν να υλοποιούνται οι δράσεις σε εύλογο χρονικό διάστημα και να ελέγχονται αυστηρά ως προς τη λειτουργία τους.
6. Ορθολογική κατανομή των πόρων τόσο της τρέχουσας όσο και της επόμενης προγραμματικής περιόδου, αλλά και του Πράσινου Ταμείου μεταξύ των επιλογών που έχουν αύξουσα σημασία στην ιεράρχηση της διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
7. Ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας για την εμπορική αξιοποίηση νέων μεθόδων με απτά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη στη διαχείριση στερών αποβλήτων.
8. Θεσμική ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου, με την κατάρτιση ενός βιώσιμου Εθνικού Σχεδιασμού τόσο για τη Διαχείριση Αποβλήτων όσο και για την Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την  Πρόληψη παραγωγής τους.
9. Αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής δημοσίων  έργων ή υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων τόσο σε επίπεδο μεγιστοποίησης της διαφάνειας όσο και ε επίπεδο ταχύτερης υλοποίησης των έργων / προμηθειών και υπηρεσιών.
10. Συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου όσον αφορά τη θέσπιση προδιαγραφών τόσο για τα έργα όσο και για τα απόβλητα που ανακτώνται ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία.
11. Αυστηρός έλεγχος από το ΥΠΕΚΑ και το εποπτευόμενο από αυτό Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑν) για τη λειτουργία των Εγκεκριμένων Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης και την  αποτελεσματικότητά τους.
12. Ενίσχυση των Δήμων με πόρους ειδικά για δράσεις τοπικής διαχείρισης όπως λειτουργία σταθμών μεταφόρτωσης , κέντρων διαλογής και ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης, ενίσχυση της διαλογής στην πηγή οργανικών αποβλήτων κλπ.

ΥΠΕΚΑ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΚΕΔΕ

Κοινή δράση με το ΤΕΕ πρότειναν οι εκπρόσωποι των φορέων

Μέσα στο 2014 θα κλείσουν όλες οι παράνομες χωματερές, ενώ σύντομα θα δοθεί για διαβούλευση από το ΥΠΕΚΑ το σχέδιο για τη διαχείριση των επικίνδυνων τοξικών αποβλήτων ανήγγελλε από το βήμα της ημερίδας του ΤΕΕ, ο Ανδρέας Ανδρεόπουλος, απευθύνοντας χαιρετισμό εκ μέρους του υπουργού ΠΕΚΑ Γ. Μανιάτη. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι το επίπεδο της διαχείρισης των απορριμμάτων στη χώρα μας,  που έχει ως αποτέλεσμα να απειλούνται νέα πρόστιμα από το ευρωπαϊκό δικαστήριο και να  την κατατάσσει στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ δεν μπορεί να ικανοποιεί κανέναν. Επικροτώντας  την πρωτοβουλία του ΤΕΕ, ο κ Ανδρεόπουλος υπογράμμισε ότι είναι η στιγμή της συστράτευσης, ώστε όλοι μαζί επιτέλους να φέρουμε μια αλλαγή, στον συγκεκριμένο τομέα.

-«Η σύγχρονη αντίληψη είναι ότι τα απόβλητα αποτελούν πόρο και η ορθή διαχείριση τους έχει επιπτώσεις στη διατήρηση των φυσικών πηγών του οικοσυστήματός, που δεν είναι ανεξάντλητες. Με αυτή τη προσέγγιση υλοποιούμε στην Αττική έναν σχεδιασμό με ορίζοντα 25ετίας, σύμφωνα με τον εγκεκριμένο και ψηφισμένο από τη Βουλή ΠΕΣΔΑ Αττικής» τόνισε εκ μέρους του προέδρου ΕΔΣΝΑ και Περιφερειάρχη Αττικής Γιάννη Σγουρού, ο Γιώργος Οικονομόπουλος, ο οποίος και μεταξύ άλλων υπογράμμισε ότι « είναι ήδη σε εξέλιξη από τον ΕΔΣΝΑ τρία έργα για την αποκατάσταση επτά ΧΑΔΑ σε Μέθανα, Αγκίστρι, Σπέτσες, Γραμματικό, Αυλώνα, Βαρνάβα και Κάλαμο. Ακολουθούν ακόμη τέσσερις αποκαταστάσεις σε Μέγαρα, Κερατέα, Παλαιά Φώκαια και Καλύβια, που δημοπρατούνται τις επόμενες μέρες». Και ακόμη επεσήμανε ότι βρίσκονται όλοι στη β’ φάση, του ανταγωνιστικού διαλόγου, οι τέσσερις ξεχωριστές διαγωνιστικές διαδικασίες για την κατασκευή ισάριθμων μονάδων σε Λιόσια, Φυλή, Γραμματικό, Κερατέα, με ΣΔΙΤ, ενώ συμμετέχει η Περιφέρεια με χρηματοδότηση ύψους έως 200 εκ. ευρώ από το ΠΕΠ Αττικής.

-Την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου οδικού χάρτη μετάβασης στη νέα μορφή οργάνωσης των ΦΟΣΔΑ τόνισε χαιρετίζοντας την ημερίδα του ΤΕΕ, ο Δ. Μπαιρακτάρης, εκ μέρους του προέδρου της ΚΕΔΕ Κ. Ασκούνη. Ο ίδιος επισήμανε έλλειμμα συντονισμού και αποτελεσματικότητας στην πολιτική της κεντρικής κυβέρνησης αλλά και αδυναμίες της αυτοδιοίκησης να πάρει τις δέουσες αποφάσεις σε θέματα χωροθέτησης, τιμολόγησης, οργάνωσης των φορέων .Παράλληλα τόνισε την ανάγκη ενός επίκαιρου ολοκληρωμένου σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων, όπως επίσης την επικαιροποίηση του εθνικού σχεδίου πρόληψης.

ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΥΠΕΚΑ, ΤΟΥ ΤΕΕ

Συνολική λύση με 27 άξονες προτάσεων

-Η Θεματική Ομάδα ΤΕΕ, για την Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων αποτελούμενη από τους Κ. Αραβώση, Ν. Γουλή, Δ. Ευαγγελακοπούλου, Θ. Ζαραμπούτη, Α.Θεοδοσίου, Χ. Θεοχάρη, Μ. Λοιζίδου, Γ. Μπαρμπαγιάννη, Χ Τσομπανίδη.

Συνολικά 27 άξονες προτάσεων για μια ολοκληρωμένη λύση στον τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων παρουσίασε ως βάση διαλόγου η Μόνιμη Επιτροπή Θεμάτων ΥΠΕΚΑ, του ΤΕΕ.  Ο Κ. Αραβώσης, παρουσιάζοντας τη σχετική εισήγηση τόνισε ότι στόχος του ΤΕΕ είναι μέσα από ανοιχτό διάλογο με όλους τους φορείς να προκύψουν οι τελικές προτάσεις για την επίλυση των βασικών προβλημάτων στον συγκεκριμένο τομέα. Οι προτάσεις που διατύπωσε η Θεματική Ομάδα ΤΕΕ, αναλυτικά είναι:

1). Άρση των προβλημάτων συνέπειας στην πολιτική ΔΣΑ και αποτελεσματικού συντονισμού, με σαφή οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων κάθε εμπλεκόμενου υπουργείου ή άλλου φορέα. 2). Επίσπευση ολοκλήρωσης και θέσπισης Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ). 3). Ολοκλήρωση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Αποβλήτων. 4). Επικαιροποίηση υφιστάμενων ΠΕΣΔΑ, τα οποία θα είναι σε απόλυτη εναρμόνιση με τον ΕΣΔΑ και το Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης Αποβλήτων, αλλά και με τα επικαιροποιημένα στοιχεία (πληθυσμών, παραγωγής αποβλήτων κ.ά) 5). Ταυτόχρονα με τη θέσπιση επικαιροποιημένων ΠΕΣΔΑ κρίνεται και η θέσπιση Περιφερειακών Σχεδίων Πρόληψης Αποβλήτων και τομεακών-οριζόντιων πεδίων πρόληψης αποβλήτων, ανάλογα με τη δραστηριότητα (π.χ. τουρισμός, βιομηχανία κ.λπ.), αλλά και ανάλογα με το είδος αποβλήτου, όπου κριθεί ότι το πεδίο είναι πρόσφορο. 6). Μέσω του ΕΣΔΑ και των ΠΕΣΔΑ ή των τομεακών ΔΣΑ, θα υπάρξει αποφυγή των μονόπλευρα μαξιμαλιστικών ή μινιμαλιστικών προσεγγίσεων.  7). Έμφαση στις πολιτικές διαχείρισης και στους στόχους (είτε χρονικούς, είτε ποσοτικούς, είτε ποιοτικούς ή συνδυασμό τους), που είναι θεσμικά επιβεβλημένοι. 8). Επικαιροποίηση όλου του παράπλευρου και συμπληρωματικού θεσμικού πλαισίου  (Τεχνικές προδιαγραφές έργων ΔΣΑ. Αναγκαίες τροποποιήσεις η υλοποίηση υποδομών διαχείρισης αποβλήτων όπως οριοθετήσεις NATURA και ΖΟΕ. Διευκόλυνση ΦΟΔΣΑ με νομοθετική ρύθμιση για τη σύσταση και λειτουργία τους. 9). Διασαφήνιση, μέσω του ΕΣΔΑ ή και άλλων θεσμικών αποφάσεων, όλου του πλέγματος των θεσμικών ρυθμίσεων, που διέπουν τη ΔΣΑ. 10). Δημιουργία Ολοκληρωμένων Συστημάτων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΣΔΑ) σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας. 11). Δυνατότητα ευέλικτης συμπληρωματικής δράσης των Περιφερειακών ΟΣΔΑ. 12). Καθορισμός βαθμού ευελιξίας στους ΟΤΑ ή σε ευρύτερους συνδυασμούς τους, να εφαρμόσουν συστήματα «αποκεντρωμένης» ολοκληρωμένης ΔΣΑ. 13). Αντιμετώπιση σημαντικών ιδιαιτεροτήτων νησιωτικότητας της Ελλάδας. 14). Άμεση εξάλειψη του  φαινομένου των ΧΑΔΑ.

15). Συνεχής και συνεπής παρακολούθηση της σωστής λειτουργίας των έργων και συστημάτων ΔΣΑ. 16). Ορθολογικοποίηση τιμολογιακής πολιτικής τόσο των ΟΤΑ εντός ΦΟΔΣΑ, όσο και των πολιτών, αλλά και των άλλων παραγωγών αποβλήτων.  Κρίνεται απαραίτητη η θέσπιση, μέσω της τιμολογιακής πολιτικής, άμεσων ή έμμεσων κινήτρων και αντικινήτρων, προς την επιθυμητή κατεύθυνση.  17). Ορθολογική κατανομή χρηματοδοτικών εργαλείων. 18) Χρηματοδοτήσεις Μελετών/Υπηρεσιών Ωρίμανσης Πράξεων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. 19). Ιδιαίτερη έμφαση στην ενημέρωση και συμμετοχή του πολίτη, ως ακρογωνιαίου λίθου για την επιτυχή ΔΣΑ. 20). Αποσύνδεση παραγωγής αποβλήτων και ανάπτυξης. 21). Υιοθέτηση Σύγχρονων αντιλήψεων για τη διαχείριση των ΑΣΑ υπαγορεύουν Σχεδιασμό και υλοποίηση Ολοκληρωμένων Συστημάτων, με βασικούς στόχους την αποτελεσματική διαχείριση και την εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας.  22). Δημιουργία υποδομών επεξεργασίας και τελικής διάθεσης των Βιομηχανικών Μη Επικινδύνων Αποβλήτων (ΒΜΕΑ) από τους παραγωγούς και κατόχους ή από ομάδες παραγωγών εξασκώντας την απαραίτητη πίεση μέσω της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των παραγωγικών τους μονάδων. 23). Συνεννόηση με το Δίκτυο των ΦΟΔΣΑ κεντρικά και ανάληψη της υποχρέωσης υλοποίησης των απαραίτητων υποδομών τελικής διάθεσης (ΧΥΤΑ) των ΒΜΕΑ υλοποιώντας νέες υποδομές ή επεκτείνοντας τις υφιστάμενες και αφού βρεθεί κατάλληλος τρόπος χρηματοδότησης. 24). Προτάσεις εντοπισμού των κατάλληλων θέσεων για την δημιουργία των υποδομών και να επιβληθεί η υλοποίησή τους είτε από τους παραγωγούς είτε από τους ΦΟΔΣΑ  (ισχύει για τα ΒΜΕΑ). 25). Μετά την έγκριση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων να επιβληθεί η εφαρμογή του στους παραγωγούς προϊόντων για τα ΒΜΕΑ. 26). Επιτάχυνση  υλοποίησης της μελέτης «Απογραφή και σύνταξη καταλόγων συσκευών που περιέχουν PCBs – Σχεδιασμός διάθεσης απολύμανσης» γιατί η απομάκρυνση και η καταστροφή των PCBs έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στις 31 / 12 / 2010 (ΕΑ). 27). Θα πρέπει άμεσα να γίνουν προσπάθειες για την υλοποίηση υποδομών επεξεργασίας και διάθεσης Επικινδύνων Αποβλήτων στη Χώρα από υποψήφιους επενδυτές. Είχε υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος από επενδυτές, όμως εξ αιτίας της χρονοβόρας  διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης απογοητεύτηκαν και δεν συνέχισαν την υλοποίηση του έργου.

– «Οι ΧΑΔΑ έπρεπε να έχουν κλείσει μέχρι το τέλος του 2008.Παραμένουν ενεργοί ή μη αποκατεστημένοι τουλάχιστον 80 με τον κίνδυνο επιβολής υψηλού προστίμου, αλλά και κίνδυνο για την δημόσια υγεία, τα υπόγεια νερά και το περιβάλλον ευρύτερα».

– «Αναδεικνύονται και επιτείνονται οι αδυναμίες του συστήματος να προχωρήσει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων τα οποία έρχονται από παλιά, παραμένουν κρίσιμα και επιδεινώνονται» τόνισε στην εισήγηση της η Χρ. Θεοχάρη.