Η πυρηνική ενέργεια βρίσκεται σε τροχιά να φτάσει σε νέο ρεκόρ παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2025, όπως αναφέρει η νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA- International Energy Agency) με τίτλο “A new era for nuclear energy beckons as projects, policies and investments increase”. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η αυξανόμενη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια, λόγω της ενίσχυσης της βιομηχανίας, της τεχνητής νοημοσύνης, των ηλεκτρικών οχημάτων και των data centers, δημιουργεί νέες ευκαιρίες για καθαρές και σταθερές πηγές ενέργειας, όπως η πυρηνική.
Τρέχουσα Κατάσταση και Δυνατότητες:
Η πυρηνική ενέργεια είναι σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών μετά την υδροηλεκτρική ενέργεια, καλύπτοντας περίπου το 10% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Επί του παρόντος, περισσότερα από 70 γιγαβάτ (GW) πυρηνικής ισχύος βρίσκονται υπό κατασκευή παγκοσμίως – ο μεγαλύτερος αριθμός των τελευταίων 30 ετών – ενώ περισσότερες από 40 χώρες σχεδιάζουν να επεκτείνουν τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας στα ενεργειακά τους συστήματα.
Η Κίνα, ειδικότερα, πρωτοστατεί στις επενδύσεις, καθώς κατασκευάζει τη μεγαλύτερη πυρηνική υποδομή, με πρόβλεψη να ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη σε εγκατεστημένη ισχύ έως το 2030. Από τους 52 πυρηνικούς αντιδραστήρες που κατασκευάστηκαν παγκοσμίως από το 2017, οι 25 είναι κινεζικής σχεδίασης, ενώ 23 σχεδιάστηκαν από τη Ρωσία.
Νέες Τεχνολογίες και Προκλήσεις:
Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως οι Μικροί Αρθρωτοί Αντιδραστήρες (SMRs- Small Modular Reactors), έχει ενισχύσει το ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια. Αυτές οι μικρότερες και πιο ευέλικτες μονάδες υπόσχονται χαμηλότερο κόστος και γρηγορότερη κατασκευή, καθιστώντας τες ιδιαίτερα ελκυστικές για τον ιδιωτικό τομέα. Εάν υποστηριχθούν κατάλληλα, οι SMRs μπορούν να φτάσουν τα 80 GW εγκατεστημένης ισχύος μέχρι το 2040, αντιπροσωπεύοντας το 10% της συνολικής πυρηνικής ισχύος. Ωστόσο, η επιτυχία αυτής της τεχνολογίας εξαρτάται από τη μείωση του κόστους ώστε να συγκριθεί με την υδροηλεκτρική ενέργεια μεγάλης κλίμακας και τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Παρά τη θετική δυναμική, η έκθεση αναδεικνύει προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν:
- Υψηλό κόστος και καθυστερήσεις έργων: Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις συχνά αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις και υπερβάσεις κόστους.
- Εξάρτηση από περιορισμένους προμηθευτές: Η παραγωγή και ο εμπλουτισμός ουρανίου, που αποτελεί το καύσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων, είναι εξαιρετικά συγκεντρωμένα σε λίγες χώρες, με τη Ρωσία να κατέχει το 40% της παγκόσμιας δυναμικότητας εμπλουτισμού.
- Ανανέωση παλιών εγκαταστάσεων: Πολλοί από τους υφιστάμενους πυρηνικούς σταθμούς βρίσκονται σε προηγμένες οικονομίες και έχουν κατασκευαστεί δεκαετίες πριν, γεγονός που απαιτεί επενδύσεις για τη συντήρηση και την αναβάθμισή τους.
Επενδυτικές Ανάγκες και Στρατηγικές:
Για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, απαιτούνται αυξημένες επενδύσεις. Σύμφωνα με την έκθεση, η ετήσια επένδυση θα πρέπει να διπλασιαστεί από τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι σήμερα σε 120 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030. Σε ένα πιο αισιόδοξο σενάριο, οι επενδύσεις θα ξεπεράσουν τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, οδηγώντας την εγκατεστημένη πυρηνική ισχύ σε πάνω από 1 τεραβάτ μέχρι το 2050.
Ο Ρόλος των Κυβερνήσεων και του Ιδιωτικού Τομέα:
Για να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες της πυρηνικής ενέργειας, η έκθεση τονίζει την ανάγκη για κυβερνητική υποστήριξη. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία σταθερών ρυθμιστικών πλαισίων, τη διαμόρφωση κινήτρων και τη χρηματοδότηση που θα δώσει σιγουριά στους ιδιώτες επενδυτές. Ο ιδιωτικός τομέας ήδη βλέπει την πυρηνική ενέργεια ως μια αξιόπιστη επενδυτική επιλογή, με μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να υπογράφουν συμφωνίες για την προμήθεια πυρηνικής ενέργειας για τα data centers τους.
Η έκθεση του IEA καταλήγει ότι η πυρηνική ενέργεια μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών και στην κάλυψη της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης για ηλεκτρισμό. Ωστόσο, αυτό θα απαιτήσει συνεργασία, καινοτομία και αποφασιστικές επενδύσεις.