Από την 1η Οκτωβρίου 2023, ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM – EU Carbon Border Adjustment Mechanism) αρχίζει να εφαρμόζεται στη μεταβατική του φάση.
Ο CBAM είναι το εργαλείο-ορόσημο της ΕΕ για την καταπολέμηση της διαρροής άνθρακα και ένας από τους κεντρικούς πυλώνες του φιλόδοξου προγράμματος δράσης της ΕΕ “Fit for 55”. Αυτό, θα διασφαλίσει ότι οι πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα δεν θα υπονομεύονται από τη μετεγκατάσταση της παραγωγής σε χώρες με λιγότερο φιλόδοξα οικολογικά πρότυπα ή από την αντικατάσταση των προϊόντων της ΕΕ από εισαγωγές με μεγαλύτερη ένταση άνθρακα.
Ο CBAM είναι ένα μέτρο συμβατό με τον ΠΟΕ Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (World Trade Organization) που ενθαρρύνει την παγκόσμια βιομηχανία να υιοθετήσει πιο πράσινες και πιο βιώσιμες τεχνολογίες.
Στη μεταβατική του φάση, ο CBAM θα εφαρμόζεται μόνο στις εισαγωγές τσιμέντου, σιδήρου και χάλυβα, αλουμινίου, λιπασμάτων, ηλεκτρικής ενέργειας και υδρογόνου. Οι εισαγωγείς των εν λόγω αγαθών στην ΕΕ θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τον όγκο των εισαγωγών τους και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) που ενσωματώνονται κατά την παραγωγή τους, αλλά χωρίς να καταβάλλουν καμία οικονομική προσαρμογή σε αυτό το στάδιο. Ενώ οι εισαγωγείς καλούνται να συλλέξουν στοιχεία για το τέταρτο τρίμηνο του 2023, η πρώτη τους έκθεση θα πρέπει να υποβληθεί μόνο μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2024. Επιπλέον, στη δομή του CBAMέχουν ενσωματωθεί ορισμένες ευελιξίες για το πρώτο έτος εφαρμογής, όπως η χρήση προεπιλεγμένων τιμών για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις ενσωματωμένες εκπομπές και η δυνατότητα χρήσης των κανόνων παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης της χώρας παραγωγής.
Η μεταβατική φάση θα χρησιμεύσει ως περίοδος εκμάθησης για όλους τους ενδιαφερόμενους (εισαγωγείς, παραγωγούς και αρχές). Θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συλλέξει χρήσιμες πληροφορίες προκειμένου να βελτιώσει τη μεθοδολογία για την οριστική περίοδο, η οποία αρχίζει το 2026. Από την ημερομηνία αυτή, οι εισαγωγείς θα πρέπει να αγοράζουν και να παραδίδουν τον αριθμό των “πιστοποιητικών CBAM” που αντιστοιχούν στα αέρια θερμοκηπίου που ενσωματώνονται στα εισαγόμενα προϊόντα CBAM.
Για να βοηθηθούν οι εισαγωγείς της ΕΕ και οι εγκαταστάσεις εκτός ΕΕ στην πρακτική εφαρμογή των νέων κανόνων, η Επιτροπή διαθέτει σταδιακά λεπτομερή γραπτή καθοδήγηση, online εκπαιδευτικό υλικό και διαδικτυακά σεμινάρια, ενημερωτικά δελτία ανά τομέα και έναν κατάλογο ελέγχου βήμα προς βήμα για την υποστήριξη των επιχειρήσεων κατά την έναρξη του μεταβατικού μηχανισμού.
Για περισσότερες πληροφορίες: Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα