Ποδήλατο, ένα χαμόγελο προς την αυριανή βιώσιμη πόλη

Η Μονάδα βιώσιμης Κινητικότητας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, σε συνεργασία με τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, προχώρησαν στην έκδοση ενός λευκώματος με θέμα το ποδήλατο και τίτλο “Ποδήλατο, ένα χαμόγελο προς την αυριανή βιώσιμη πόλη“, με επιμέλεια των Θάνου Βλαστού (καθηγητή ΕΜΠ) και Ευθύμιου Μπακογιάννη (Δρ Πολεοδόμου – Συγκοινωνιολόγου ΕΜΠ).

Το λεύκωμα αποτελείται από επτά (7) κεφάλαια που αναπτύσσονται σε 216 σελίδες και είναι γραμμένο τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά. Έχει μεγάλο αριθμό φωτογραφιών για τον κόσμο του ποδηλάτου και τις υποδομές του από διάφορες χώρες.

Αυτός ο τόμος, αν και αφιερωμένος στο ποδήλατο, έχει στην πραγματικότητα ως αντικείμενο κάτι πολύ πιο ευρύ. Το αληθινό του θέμα είναι η στάση του κατοίκου και του επισκέπτη απέναντι στο περιβάλλον, φυσικό και κοινωνικό, η καθημερινότητά του, η ποιότητα ζωής, η υγεία, η αυτονομία, η αξία που πρέπει να αναγνωρίζεται στην πόλη.

(Νάντη, Γαλλία)

Στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, συντελείται μια απολύτως νέα ανάγνωση του ποδηλάτου σε σχέση με αυτήν στις αναπτυσσόμενες. Ενώ εκατομμύρια κατοίκων χαμηλού εισοδήματος των αναπτυσσόμενων χωρών προσφεύγουν στο ποδήλατο, χωρίς πολλές προσδοκίες για το περιβάλλον, την υγεία ή την ποιότητα ζωής, αλλά κυρίως γιατί αποτελεί τη μοναδική τους διέξοδο για την κάλυψη μετακινήσεων χωρίς κόστος, στις υπερκορεσμένες πόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου αυτό το όχημα γίνεται σύμβολο διεκδίκησης της απεξάρτησης από τον κονφορμισμό, και  μια ανάπτυξη, ως προς την οποία τα ερωτηματικά σήμερα είναι πολλά. Γίνεται επίσης σημαία ενός διαφορετικού τρόπου ζωής.

Το ποδήλατο είναι μέρος μιας νέας εμπειρίας που καλούνται όλοι οι πολίτες να ζήσουν, εφόσον αποφασίσουν να δώσουν μια ελπίδα στον πλανήτη. Θα είναι μια εμπειρία αυτοσυγκράτησης και λιτότητας, μικρότερης κατανάλωσης ενέργειας, επιβράδυνσης της αποψίλωσης των δασών και της οικοδόμησης σε πράσινες εκτάσεις. Ο πλανήτης δεν αντέχει τα σημερινά επίπεδα παραγωγής αερίων του θερμοκηπίου, δεν αντέχει να συνεχιστούν με τους ίδιους ρυθμούς η αύξηση του πληθυσμού, η επέκταση και η διόγκωση των πόλεων. Το ποδήλατο βοηθάει να βρεθούν οι κάτοικοι  πιο κοντά ο ένας στον άλλο και να λειτουργήσουν καλύτερα σε πόλεις πιο σεμνές, πιο ήπιες, ειρηνικές και ανθρώπινες.

Στις δύσκολες εποχές που ζούμε, δεν υπάρχουν περιθώρια για την πολυτέλεια ακριβών υποδομών που θα απομάκρυναν το ποδήλατο από την υπόλοιπη κυκλοφορία. Θα ήταν εξάλλου  άχρηστες. Πρέπει να ασκηθούν γενναίες πολιτικές με άλλες προτεραιότητες και στόχο μια διαφορετική πόλη που θα δίνει χώρο σε πολύ λιγότερα αυτοκίνητα και όπου θα είναι εφικτή η συνύπαρξη του ποδηλάτου με το αυτοκίνητο διότι η ταχύτητά του θα είναι πιο χαμηλή. Οι πολιτικές χαμηλού κόστους (για παράδειγμα απλή διαγράμμιση) και όχι οι λύσεις που προβλέπουν βαριές υποδομές που απομονώνουν τον ποδηλάτη είναι πολύ πιο συνεπείς απέναντι στις σημερινές οικονομικές δυσκολίες. . Με φτηνές πολιτικές μπορεί να επιτευχθεί παρουσία του ποδηλάτου σε κάθε δρόμο της πόλης και αυτό θα είναι απόδειξη πολιτισμού,  δημοκρατίας και δικαιοσύνης.

(Βαρκελώνη, Ισπανία)

Γενικότερα το θέμα του βιβλίου είναι η πόλη του αύριο, η βιώσιμη κινητικότητα και οι πολιτικές ενίσχυσης του περπατήματος, του ποδηλάτου και της δημόσιας συγκοινωνίας. Ως προς το ποδήλατο οι λύσεις και οι πολιτικές που παρουσιάζονται αποσκοπούν να το αναδείξουν σε μέσο μετακίνησης ισότιμο με τα άλλα και ικανό να ξαναδώσει στην πόλη τη χαμένη της ζωντάνια και ένα χαμόγελο στους κατοίκους της.

Το βιβλίο είναι δίγλωσση έκδοση των ΕΛΤΑ υπό τους τίτλους «Ποδήλατο-ένα χαμόγελο προς την αυριανή βιώσιμη πόλη/Cycling-pedaling your city to a sustainable future» με ISBN: 978-618-81675-3-7 και μπορεί να το βρει κανείς στις προθήκες εκδόσεων και γραμματοσήμων των καταστημάτων των ΕΛΤΑ.

Το λεύκωμα αποτελεί συνέχεια της έκδοσης αναμνηστικής σειράς γραμματοσήμων του 2014.

(ΕΛΤΑ, 2014)