Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός
Ημερομηνία διαξαγωγής: 01/04/2019
Εισηγητές:
Ηλίας Μπεριάτος Aρχιτέκτων ΕΜΠ, γεωγράφος Paris-X-NANTERRE, Δρ χωροταξίας Paris-IV-SORBONNE), ομότιμος καθηγητής χωρικού-περιβαλλοντικού σχεδιασμού και γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και μέλος ΣΕΠ του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου
Περιγραφή: Το Σεμινάριο είναι συνολικής διάρκειας 4 ωρών και διαρθρώνεται σε δύο μέρη με ενδιάμεση διακοπή είκοσι λεπτών. Στο πρώτο μέρος γίνεται αναφορά σε θέματα του ΘΧΣ σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο από θεωρητική, θεσμική και πρακτική άποψη ενώ στο δεύτερο μέρος γίνεται κριτική εξέταση της πορείας του ΘΧΣ στην Ελλάδα.
Στο τέλος της εισήγησης κάθε μέρους θα διεξάγεται τουλάχιστον εικοσάλεπτη συζήτηση με τους συμμετέχοντες. Οι διαλέξεις- εισηγήσεις θα συνοδεύονται από παρουσιάσεις (power point προβολές).
Εισαγωγικά για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό
Σε παγκόσμιο επίπεδο η επιφάνεια των θαλασσών είναι υπερδιπλάσια από τα ηπειρωτικά εδάφη και το κυριότερο η θάλασσα, ως φυσικός και πλουτοπαραγωγικός πόρος, είναι καθοριστικής σημασίας για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους και την οικολογική ισορροπία του πλανήτη. Για το λόγο αυτό, εδώ και αρκετό καιρό, διάφορες χώρες ανάλογα με το επίπεδο τεχνογνωστικής ανάπτυξή τους, έχουν ήδη προβεί σε αρκετές θεσμικές ρυθμίσεις και έχουν προωθήσει την υπόθεση του χωροταξικού σχεδιασμού του θαλάσσιου χώρου με στόχο μια καλύτερη διαχείριση, αξιοποίηση και προστασία του υδάτινου στοιχείου. Για την Μεσόγειο και ιδιαίτερα την Ελλάδα, μια χώρα κατ’ εξοχήν παράκτια και νησιωτική η χωροταξική οργάνωση και ρύθμιση τόσο της παράκτιας όσο και της θαλάσσιας έκτασης που την περιβάλλει (τριπλάσια της χερσαίας), αποτελεί βασική αν όχι θεμελιώδη προτεραιότητα και επιλογή πολιτικής. Για το λόγο αυτό, επιχειρείται εσχάτως να τεθεί εμφατικά το ζήτημα του ΘΧΣ, ώστε να διερευνηθούν τα προβλήματα και οι προοπτικές του στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών οργανισμών λαμβανομένης υπ’ όψιν και της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας`
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεκίνησε στα μέσα της περασμένης δεκαετίας (2005), μια πορεία με στόχο την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική (ΟΘΠ) της οποίας το κύριο μέσο υλοποίησης είναι ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός (ΘΧΣ) ο οποίος διευκολύνει το συντονισμό της δράσης των εμπλεκομένων φορέων. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε το ντοκουμέντο «Ένας Οδικός Χάρτης για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ): επίτευξη κοινών αρχών στην ΕΕ». Ο οδικός αυτός χάρτης θέτει την ανάγκη οργανικής συσχέτισης του ΘΧΣ με τις διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS), και κυρίως αυτών που αναφέρονται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Το 2014 υιοθετήθηκε η οδηγία 2014/89/ΕΕ η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο το 2018 (Ν. 4546/2018). Στην Ελλάδα η σπουδαιότητα του ΘΧΣ έχει αρχίσει να επισημαίνεται με ολοένα αυξανόμενο ρυθμό από την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα της χώρας μας. Ωστόσο οι σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις δεν έχουν ακόμα συνειδητοποιηθεί επαρκώς. Το πρόβλημα βεβαίως δεν είναι απλώς η θεσμική ρύθμιση για την εναρμόνιση αλλά η ουσιαστική εφαρμογή της μέσα από σύνθετες τεχνικές διοικητικές, πολιτικές και κοινωνικές διαδικασίες, έργο ιδιαίτερα επίπονο και χρονοβόρο.